Bài viết nghiên cứu sử dụng công cụ ức chế gen (RNA silencing) để ức chế sự biểu hiện của hai gen yếu tố phiên mã MG-XLNR của nấm đạo ôn. Phân tích bằng phương pháp Northern đã chỉ ra rằng các mức độ biểu hiện của hai gen này suy giảm với nhiều mức độ khác nhau ở các mẫu đột biến khi so sánh với đối chứng. | TẠP CHÍ SINH HỌC 2014, 36(1se): 112-119 VAI TRÒ CỦA CÁC GEN YẾU TỐ PHIÊN MÃ MG-XLNR LIÊN QUAN ĐẾN HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC GEN XYLANASES, CELLULASES VÀ KHẢ NĂNG GÂY BỆNH CỦA NẤM ĐẠO ÔN Magnaporthe oryzae Nguyễn Bảo Quốc1*, Nguyễn Ngọc Bảo Châu2 1 Viện Nghiên cứu Công nghệ sinh học và Môi trường, Đại học Nông Lâm tp. Hồ Chí Minh, * baoquoc@ 2 Trường Đại học Mở tp. Hồ Chí Minh TÓM TẮT: Yếu tố phiên mã XlnR có vai trò quan trọng trong việc kiểm soát hoạt động của các gen liên quan đến enzyme phá huỷ thành tế bào (CWDEs) của nấm bệnh. Trong nghiên cứu này chúng tôi sử dụng công cụ ức chế gen (RNA silencing) để ức chế sự biểu hiện của hai gen yếu tố phiên mã MG-XLNR của nấm đạo ôn. Phân tích bằng phương pháp Northern đã chỉ ra rằng các mức độ biểu hiện của hai gen này suy giảm với nhiều mức độ khác nhau ở các mẫu đột biến khi so sánh với đối chứng. Sự suy giảm phân tử mRNA MG-XLNR trên các mẫu đột biến cũng dẫn đến sự suy giảm không chỉ các phân tử mRNA của CWDEs như xylanases, cellulases mà cả hoạt động của những enzyme phân hủy thành tế bào này. Sự suy giảm các vết bệnh và mức độ lây lan của chúng trên lá cây ký chủ bị xâm nhiễm bởi các mẫu nấm đột biến so với mẫu nấm đối chứng đã chỉ ra rằng các yếu tố phiên mã Mg-XlnR của nấm đạo ôn đóng vai trò rất quan trọng trong việc kiểm soát hoạt động của các gen liên quan đến enzyme phá huỷ thành tế bào, đặc biệt là các gen xylanases và đến khả năng gây bệnh trên cây trồng. Từ khóa: Bệnh đạo ôn, ức chế gen, yếu tố phiên mã. MỞ ĐẦU Để lây nhiễm thành công, nấm gây bệnh đạo ôn trên lúa thường hình thành các công cụ xâm nhiễm như bào tử, giác bám và cọc xâm nhiễm để phá huỷ lớp biểu bì và thành tế bào thực vật [19]. Trong các công cụ xâm nhiễm của nấm đạo ôn, giác bám đóng vai trò rất quan trọng trong giai đoạn đầu gây bệnh vì nó có thể tấn công tế bào cây ký chủ bằng cả hai cách là tạo áp lực và tiết các enzyme phá hủy thành tế bào theo dạng cơ học và hoá học nhằm tạo điều kiện cho cọc xâm nhiễm tấn công vào bên trong
