Trong nghiên cứu này, kỹ thuật nuôi cấy lớp mỏng tế bào được ứng dụng trong việc tạo phôi trực tiếp từ một số bộ phận của cây sâm ngọc linh nuôi cấy in vitro được ưu tiên sử dụng. . | TẠP CHÍ SINH HỌC 2014, 36(1se): 277-282 PHÁT SINH PHÔI TRỰC TIẾP TỪ LÁ, CUỐNG LÁ VÀ THÂN RỄ CÂY SÂM NGỌC LINH (Panax vietnamensis Ha et Grushv.) Vũ Thị Hiền1, Vũ Quốc Luận1, Nguyễn Phúc Huy1, Nguyễn Bá Nam1, Bùi Văn Thế Vinh2, Thái Xuân Du3, Dương Tấn Nhựt1* 1 Viện Nghiên cứu Khoa học Tây Nguyên, Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam, *duongtannhut@ 2 Trường Đại học Kỹ thuật công nghệ tp. Hồ Chí Minh 3 Viện Sinh học nhiệt đới, Viện Hàn lâm KH & CN Việt Nam TÓM TẮT: Sâm ngọc linh là một cây dược liệu quý và có giá trị kinh tế cao của Việt Nam. Những năm gần đây, có rất nhiều phương pháp nhân giống và bảo tồn cây dược liệu này được thực hiện nhưng kết quả mang lại không cao. Trong nghiên cứu này, kỹ thuật nuôi cấy lớp mỏng tế bào được ứng dụng trong việc tạo phôi trực tiếp từ một số bộ phận của cây sâm ngọc linh nuôi cấy in vitro được ưu tiên sử dụng. Ba loại nguồn mẫu (lá, cuống lá và củ) của cây sâm ngọc linh in vitro 3 tháng tuổi được sử dụng nuôi cấy trên môi trường MS bổ sung NAA và 2,4-D ở năm nồng độ 0,1; 0,2; 0,5; 1,0 và 2,0 mg/l nhằm khảo sát khả năng tạo phôi trực tiếp của chúng đã được tiến hành. Sau 10 tuần nuôi cấy, kết quả thu được cho thấy nguồn mẫu từ lá thích hợp nhất cho sự hình thành phôi trực tiếp. Mẫu cấy lá được nuôi cấy trên môi trường MS bổ sung 2 mg/l NAA cho hiệu quả phát sinh phôi trực tiếp cao nhất (29,49 phôi/mẫu). Kết quả giải phẫu cho thấy phôi phát triển trực tiếp từ các bộ phận nuôi cấy của cây sâm ngọc linh. Từ khóa: Panax vietnamensis, nuôi cấy lớp mỏng, phát sinh phôi, sâm ngọc linh. MỞ ĐẦU Sâm ngọc linh (Panax vietnamensis) là một loài sâm đặc hữu của Việt Nam được biết đến từ năm 1973, qua nghiên cứu, các nhà khoa học đã nhận thấy sâm ngọc linh không chỉ có các tác dụng dược lý đặc trưng của chi Nhân sâm mà còn có những tác dụng dược lý điển hình như chống stress, chống trầm cảm, tác dụng lên sự chống oxi hóa [5], chống ung thư [7]. Sâm ngọc linh là một trong những loài sâm có hàm lượng saponin khung dammaran cao nhất .
