Sự thay đổi số phonon âm trong dây lượng tử hình trụ (CQW) đặt trong trường laser đối với trường hợp khí điện tử không suy biến được nghiên cứu về mặt lý thuyết dựa trên phương trình động lượng tử cho toán tử số phonon,. . | SỰ GIA TĂNG SỐ PHONON ÂM TRONG DÂY LƯỢNG TỬ HÌNH TRỤ VỚI THẾ VÔ HẠN DƯỚI TÁC DỤNG CỦA TRƯỜNG LASER LÊ ĐÌNH Trường Đại học Sư phạm - Đại học Huế LÊ QUỐC ANH Trường THPT Quốc Học, Huế Tóm tắt: Sự thay đổi số phonon âm trong dây lượng tử hình trụ (CQW) đặt trong trường laser đối với trường hợp khí điện tử không suy biến được nghiên cứu về mặt lý thuyết dựa trên phương trình động lượng tử cho toán tử số phonon. Bài báo tập trung khảo sát sự gia tăng phonon âm trong dây lượng tử hình trụ và sự biến đổi phổ tần số của nó dưới ảnh hưởng của trường laser. Kết quả cho thấy hướng phân cực của các phonon có ảnh hưởng quan trọng đến hệ số hấp thụ sóng âm và phổ tần số của phonon âm. 1 GIỚI THIỆU Sự sinh và gia tăng số phonon trong bán dẫn khi được đặt trong trường laser là một chủ đề đang được nghiên cứu ráo riết trong bán dẫn khối [1], trong bán dẫn hố lượng tử [2], và trong siêu mạng bán dẫn [3]. Các công trình này đã chứng tỏ rằng tương tác của trường laser với điện tử (sau đây gọi là electron) dẫn đến sự kích thích các dao động bậc cao và do đó sinh ra phonon. Về mặt vật lý, sự sinh và gia tăng phonon trong bán dẫn thấp chiều khi có mặt của trường laser phản ánh tính chất của tương tác điện tử-phonon. Hệ số hấp thụ sóng âm là kết quả của sự tương tác electron và photon (lượng tử sóng điện từ). Tuy nhiên, nếu electron chỉ tương tác với photon thì electron không thể hấp thụ sóng điện từ vì lúc này định luật bảo toàn năng-xung lượng không được thoả mãn. Thật vậy, nếu gọi p~, p~, lần lượt là xung lượng của electron trước và sau khi hấp thụ photon (năng lượng ~ω, xung lượng ~~k), theo định luật bảo toàn năng lượng và xung lượng, ta có: p2 p,2 ~ + ~~k = p~ 0 . Gọi θ là góc giữa hướng p~ và ~k, ta rút ra được: 2m∗ + ~ω = 2m∗ , và p cos θ = c ~ω c [1 − ] ≈ >> 1. ∗ 2 v 2m c v Tạp chí Khoa học và Giáo dục, Trường Đại học Sư phạm Huế ISSN 1859-1612, Số 03(11)/2009: tr. 15-20 16 LÊ ĐÌNH - LÊ QUỐC ANH Không có giá trị nào của góc θ để thoả mãn định luật bảo toàn năng-xung lượng.
