Bài viết Nghiên cứu kết hợp mô hình mô phỏng - Tối ưu - Trí tuệ nhân tạo nâng cao hiệu quả vận hành hệ thống hồ chứa sông ba trong mùa cạn trình bày nghiên cứu xác lập cơ sở khoa học và phương pháp giải quyết bài toán nâng cao hiệu quả phát điện cho hệ thống hồ chứa thủy lợi – thủy điện bằng cách kết hợp các mô hình: mô phỏng sử dụng HEC-ResSim, tối ưu sử dụng mô hình quy hoạch độngvới thuật toán vi phân rời rạc; và trí tuệ nhân tạo sử dụng mạng nơ-ron,. . | BÀI BÁO KHOA HỌC NGHIÊN CỨU KẾT HỢP MÔ HÌNH MÔ PHỎNG – TỐI ƯU – TRÍ TUỆ NHÂN TẠO NÂNG CAO HIỆU QUẢ VẬN HÀNH HỆ THỐNG HỒ CHỨA SÔNG BA TRONG MÙA CẠN Lê Ngọc Sơn1 Tóm tắt: Nghiên cứu xác lập cơ sở khoa học và phương pháp giải quyết bài toán nâng cao hiệu quả phát điện cho hệ thống hồ chứa (HTHC) thủy lợi – thủy điện bằng cách kết hợp các mô hình: (i) mô phỏng sử dụng HEC-ResSim, (ii) tối ưu sử dụng mô hình quy hoạch động (DP) với thuật toán vi phân rời rạc (DDDP); và (iii) trí tuệ nhân tạo sử dụng mạng nơ-ron (ANN). Mô hình kết hợp này được áp dụng cho HTHC gồm 06 hồ trên sông Ba, mục tiêu là điện lượng năm lớn nhất và thỏa mãn nhu cầu nước tối thiểu hạ lưu mùa cạn quy định trong quy trình vận hành liên hồ. Kết quả thử nghiệm cho hồ sông Hinh cho thấy ANN rất gần với DP và nâng cao được điện lượng khoảng 2% so với vận hành thực tế. Từ khóa: vận hành hệ thống hồ chứa; HEC-ResSim; quy hoạch động; mạng nơ-ron nhân tạo; sông Ba. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ1 Hồ chứa đóng vai trò quan trọng trong cung cấp nước cho các ngành kinh tế, đóng góp vào phát triển kinh tế của nước ta. Trong những năm gần đây, thuỷ điện đóng vai trò chủ yếu trong cung cấp điện cho hệ thống với nhu cầu điện tăng rất nhanh và dự báo vẫn duy trì mức trên 10% trong những năm tới. Với nguồn nước hạn hẹp và nhu cầu nước từ các ngành đang tăng lên nhanh chóng dẫn đến sự gia tăng về xung đột giữa các ngành tham gia sử dụng nước thì vấn đề thời sự đặt ra là cần nâng cao hiệu quả khai thác nguồn nước nói chung và các hồ chứa thuỷ lợi - thuỷ điện nói riêng. Trên lưu vực sông Ba, HTHC trên sông Ba đã tương đối hoàn chỉnh trong đó có 06 hồ chứa thủy lợi - thủy điện lớn, chi phối cấp nước và phát điện cho toàn lưu vực (PECC 1, 2002). Sơ họa cắt dọc HTHC sông Ba nêu ở Hình 1. Năm 2014, Chính phủ ban hành Quyết định số 1077/QĐ-TTg, ngày 7/7/2014 ban hành Quy trình vận hành chống lũ và vận hành cấp nước mùa kiệt liên hồ chứa trên lưu vực sông Ba, bao 1 Khoa Năng lượng, Đại học Thủy lợi. gồm các hồ: Sông Ba Hạ, Sông Hinh, .
