Bài viết Mấy đặc điểm phật giáo Việt Nam trình bày: Nơi gặp gỡ của hau dòng Nam truyền và Bắc truyền của phật giáo từ Ấn độ truyền ra nước ngoài; Giáo - Thiền hợp nhất, Thiền - Tịnh song tu; Phật giáo và dân tộc,. . | MÊy ®Æc ®iÓm phËt gi¸o ViÖt Nam NguyÔn duy hinh* I. N¬i gÆp gì cña hai dßng nam truyÒn vµ b¾c truyÒn cña phËt gi¸o tõ Ên §é truyÒn ra níc ngoµi. PhËt gi¸o do ThÝch Ca MÇu Ni s¸ng lËp vµo kho¶ng thÕ kû VI – V tríc C«ng nguyªn. §Õn thêi vua Asoka (A Dôc), kho¶ng thÕ kû II tríc C«ng nguyªn, th× b¾t ®Çu truyÒn ra níc ngoµi. §ã lµ lµn sãng truyÒn gi¸o lÇn thø nhÊt. Cã hai con ®êng truyÒn gi¸o chÝnh. Mét, tõ Trung Ên truyÒn lªn B¾c Ên qua Pakistan, Afganistan ®Õn th¶o nguyªn ®i vÒ phÝa ®«ng theo con ®êng t¬ lôa ®Õn b¾c Trung Quèc ngµy nay. §ã lµ con ®êng B¾c truyÒn, do ®ã cã kh¸i niÖm B¾c t«ng. Hai, tõ Trung Ên truyÒn xuèng nam Ên ®Õn Sri Lanka ngµy nay. §ã lµ con ®êng Nam truyÒn, do ®ã cã thuËt ng÷ Nam t«ng. Mét thêi, c¸c nhµ nghiªn cøu coi B¾c t«ng lµ PhËt gi¸o §¹i thõa, Nam t«ng lµ PhËt gi¸o TiÓu thõa. Ngµy nay ®· râ c¶ Nam truyÒn lÉn B¾c truyÒn ®Òu truyÒn c¶ TiÓu thõa lÉn §¹i thõa. Còng mét thêi, ngêi ta cho r»ng PhËt gi¸o ViÖt Nam do PhËt gi¸o Trung Quèc truyÒn vµo cho nªn lµ B¾c t«ng. Ngµy nay, quan ®iÓm PhËt gi¸o níc ta ®Çu tiªn do c¸c nhµ s Ên §é theo ®êng biÓn ®Õn Luy L©u (D©u ë huyÖn ThuËn Thµnh, tØnh B¾c Ninh ngµy nay) truyÒn ®· ®îc x¸c lËp. §êng hµng h¶i quèc tÕ nèi liÒn §Þa Trung H¶i qua Ên §é, Myanmar, Th¸i Lan ®Õn níc ta ®· tån t¹i tõ tríc C«ng nguyªn. NhiÒu thuyÒn bu«n Ên §é theo con ®êng ®ã mang PhËt gi¸o ®Õn cho ngêi Khmer Nam Bé, ngêi Ch¨m Trung Bé vµ ngêi ViÖt B¾c Bé. Nãi ®ã lµ Nam truyÒn kh«ng ph¶i nãi PhËt gi¸o tõ Sri Lanka truyÒn ®Õn mµ tõ Ên §é theo ®êng biÓn ph¬ng nam ®Õn c¸c níc ngo¹i Ên. PhËt gi¸o gÇn nh ®ång thêi ®Õn ba miÒn níc ta nhng vÒ sau, T©n Bµ La M«n gi¸o chiÕm ®Þa vÞ ¸p ®¶o ë MiÒn Nam vµ MiÒn Trung cho nªn ¶nh hëng PhËt gi¸o mê nh¹t tuy kh«ng ph¶i kh«ng cã. Tr¸i l¹i, PhËt gi¸o MiÒn B¾c l¹i chiÕm ®Þa vÞ ®éc t«n, T©n Bµ La M«n gi¸o ¶nh hëng kÐm. §¬ng thêi, Luy L©u lµ trung t©m chÝnh trÞ, kinh tÕ, v¨n ho¸ cña Giao Ch©u, mét ®« thÞ phån vinh. * PGS. ViÖn Nghiªn cøu T«n gi¸o. 84 T¹p chÝ Khoa häc x· héi .