Tìm hiểu quan niệm của Hêghen về xã hội dân sự

Bài viết Tìm hiểu quan niệm của Hêghen về xã hội dân sự trình bày: Sự hiểu biết chưa chuẩn xác về quan niệm xã hội dân sự của Hêghen, thông thường là do chúng ta chưa nắm vững được hệ thống các phạm trù triết học của Hêghen, đặc biệt là do sự nhầm lẫn giữa cặp phạm trù "cái phổ quát - cái đặc thù" của ông với cặp phạm trù "cái chung - cái riêng",. . | t×m hiÓu quan niÖm cña Hªghen vÒ x· héi d©n sù * Ph¹m ChiÕn Khu Trªn T¹p chÝ TriÕt häc cña ViÖn TriÕt häc, ViÖn Khoa häc x· héi ViÖt Nam trong thêi gian gÇn ®©y ®· cã mét sè bµi viÕt ®Ò cËp ®Õn chñ ®Ò nµy1. Tuy nhiªn, cã thÓ kh¼ng ®Þnh ®Ó hiÓu ®óng ®­îc quan niÖm cña Hªghen vÒ x· héi d©n sù lµ viÖc rÊt khã. Sù hiÓu biÕt ch­a chuÈn x¸c vÒ quan niÖm x· héi d©n sù cña Hªghen, th«ng th­êng lµ do chóng ta ch­a n¾m v÷ng ®­îc hÖ thèng c¸c ph¹m trï triÕt häc cña Hªghen, ®Æc biÖt lµ do sù nhÇm lÉn gi÷a cÆp ph¹m trï "c¸i phæ qu¸t - c¸i ®Æc thï" cña «ng víi cÆp ph¹m trï "c¸i chung - c¸i riªng" cña chóng ta vµ kh«ng ph©n biÖt ®­îc sù kh¸c nhau gi÷a ph¹m trï "®¹o ®øc" vµ ph¹m trï "lu©n lý" cña «ng. CÆp ph¹m trï "c¸i chung - c¸i riªng" cña chóng ta cã thÓ cã nguån gèc tõ "Bót ký triÕt häc cña Lªnin". Khi ®äc "Khoa häc l«-gic" cña Hªghen, Lªnin ®· dÞch cÆp ph¹m trï "c¸i phæ qu¸t - c¸i ®Æc thï" cña Hªghen lµ "c¸i chung - c¸i riªng". C¸c cuèn s¸ch dÞch ra tiÕng Nga ®­îc coi lµ "chuÈn" sau nµy ®Òu dÞch lµ "c¸i phæ qu¸t - c¸i ®Æc thï". Theo Hªghen, trong ph¶n ¸nh vÒ thÕ giíi h÷u c¬, ®Æc biÖt lµ vÒ x· héi loµi ng­êi, c¸c cÆp (cÆp 3) ph¹m trï nh­ "chÊt - l­îng - ®é"; "®ång nhÊt - kh¸c biÖt - c¨n cø". chØ lµ nh÷ng cÆp ph¹m trï thø yÕu. CÆp ph¹m trï c¬ b¶n ®Ó nhËn thøc vÒ thÕ giíi h÷u c¬, cuéc sèng lµ "c¸i phæ qu¸t - c¸i ®Æc thï - c¸i ®¬n nhÊt". "C¸i phæ qu¸t" lµ "c¸i v« h¹n", bao trïm, xuyªn suèt mäi "c¸i ®¬n nhÊt" vµ "c¸i ®Æc thï", kh«ng bÞ giíi h¹n vµ còng kh«ng t¸ch rêi khái "c¸i ®¬n nhÊt" vµ "c¸i * TS. Ban Tuyªn gi¸o Trung ­¬ng TrÇn TuÊn Phong: X· héi c«ng d©n vµ x· héi d©n sù: Tõ Arixtèt ®Õn Hªghen, T¹p chÝ TriÕt häc, sè 2 n¨m 2009; NguyÔn §×nh T­êng, Quan niÖm cña Hªghen vÒ x· héi c«ng d©n, T¹p chÝ TriÕt häc, sè 3 n¨m 2009. 1 32 T¹p chÝ Khoa häc x· héi ViÖt Nam – 6/2009 ®Æc thï"; "c¸i phæ qu¸t" kh«ng ph¶i lµ "c¸i chung"1. "C¸i ®Æc thï" lµ c¸i h÷u h¹n, kh©u trung gian, qu¸ ®é cña "c¸i phæ qu¸t"; "b¶n chÊt" cña "c¸i ®Æc thï" lµ sù kh¸c biÖt, ®èi lËp. VÒ mÆt x· héi, d­íi .