Bài giảng Địa lý kinh tế xã hội đại cương - Chương 4: Địa lý dân cư

Bài giảng cung cấp cho người học các kiến thức: Địa lý dân vọng đây sẽ là một tài liệu hữu ích dành cho các bạn sinh viên đang theo học môn dùng làm tài liệu học tập và nghiên cứu. | ch­¬ng iv: ®Þa lý d©n c­ I. Kh¸i niÖm, vai trß vµ ®Æc ®iÓm cña d©n c­. II. C¸c hiÖn t­îng nh©n khÈu häc cña d©n c­. III. Ph©n bè d©n c­. IV. C¸c h×nh th¸i quÇn c­. V. Qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸. I. kh¸i niÖm, vai trß vµ ®Æc ®iÓm cña d©n c­. 1. D©n c­. D©n c­ lµ nh÷ng tËp hîp ng­êi sinh sèng trªn l·nh thæ nhÊt ®Þnh cã mèi quan hÖ chÆt chÎ víi nhau t¹o nªn c¸c ®Æc tr­ng riªng vÒ d©n sè, v¨n ho¸, h×nh thøc c­ tró vµ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ – x· héi. 2. Vai trß cña d©n c­. - D©n c­ lµ lùc l­îng s¶n xuÊt chñ yÕu cña x· héi. + Quan niÖm trong thêi kú s¶n xuÊt thñ c«ng. + Quan niÖm trong thêi kú s¶n xuÊt c¬ khÝ. + Quan niÖm trong thêi kú nÒn kinh tÕ tri thøc. - D©n c­ lµ ng­êi tiªu thô hÇu hÕt s¶n phÈm cña x· héi. II. c¸c hiÖn t­îng nh©n khÈu häc cña d©n c­. 1. Gia t¨ng tù nhiªn. Lµ sù biÕn ®éng d©n c­ do kÕt qu¶ cña mèi t­¬ng quan gi÷a sè sinh vµ sè chÕt. Tû suÊt sinh: + C¸c lo¹i tû suÊt sinh : * Tû suÊt sinh th« : ®­îc tÝnh b»ng tû sè gi÷a tæng sè trÎ ®­îc sinh . | ch­¬ng iv: ®Þa lý d©n c­ I. Kh¸i niÖm, vai trß vµ ®Æc ®iÓm cña d©n c­. II. C¸c hiÖn t­îng nh©n khÈu häc cña d©n c­. III. Ph©n bè d©n c­. IV. C¸c h×nh th¸i quÇn c­. V. Qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸. I. kh¸i niÖm, vai trß vµ ®Æc ®iÓm cña d©n c­. 1. D©n c­. D©n c­ lµ nh÷ng tËp hîp ng­êi sinh sèng trªn l·nh thæ nhÊt ®Þnh cã mèi quan hÖ chÆt chÎ víi nhau t¹o nªn c¸c ®Æc tr­ng riªng vÒ d©n sè, v¨n ho¸, h×nh thøc c­ tró vµ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ – x· héi. 2. Vai trß cña d©n c­. - D©n c­ lµ lùc l­îng s¶n xuÊt chñ yÕu cña x· héi. + Quan niÖm trong thêi kú s¶n xuÊt thñ c«ng. + Quan niÖm trong thêi kú s¶n xuÊt c¬ khÝ. + Quan niÖm trong thêi kú nÒn kinh tÕ tri thøc. - D©n c­ lµ ng­êi tiªu thô hÇu hÕt s¶n phÈm cña x· héi. II. c¸c hiÖn t­îng nh©n khÈu häc cña d©n c­. 1. Gia t¨ng tù nhiªn. Lµ sù biÕn ®éng d©n c­ do kÕt qu¶ cña mèi t­¬ng quan gi÷a sè sinh vµ sè chÕt. Tû suÊt sinh: + C¸c lo¹i tû suÊt sinh : * Tû suÊt sinh th« : ®­îc tÝnh b»ng tû sè gi÷a tæng sè trÎ ®­îc sinh ra cña n¨m ®ang xÐt víi tæng sè d©n trung b×nh trong n¨m Êy. TSTESRTN TSDTBTN * Tû suÊt sinh chung : ®­îc tÝnh b»ng tû sè gi÷a tæng sè trÎ ®­îc sinh ra cña n¨m ®ang xÐt víi tæng sè phô n÷ trong ®é tuæi sinh ®Î. TSTESRTN TSPNT§TS§ * Tû suÊt sinh ®Æc tr­ng theo tuæi : ®­îc tÝnh b»ng tû sè gi÷a sè trÎ ®­îc sinh ra trªn sè phô n÷ trong tõng ®é tuæi t­¬ng øng. STESR ( Y) SPNT§TS§ (Y) TSST= x 1000 ‰ TSSc= x 1000 ‰ TSS§TTT (Y) = x 1000 ‰ Tæng tû suÊt sinh : Lµ tæng sè con trung b×nh do 1 phô n÷ ( hay 1 nhãm phô n÷ ) sinh ra trong suèt cuéc ®êi cña hä. Tæng tû suÊt sinh ®­îc tÝnh b»ng tæng c¸c tû suÊt sinh ®Æc tr­ng theo tuæi. TTSS = ∑ TSS §TTT (nÕu tõng tuæi) TTSS = X. ∑ TSS §TTT (nÕu tõng nhãm tuæi = x n¨m) + C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn tû suÊt sinh : * T×nh h×nh h«n nh©n. * Nh©n tè t©m lý – x· héi, t«n gi¸o. * Tr×nh ®é vµ ®iÒu kiÖn sèng cña d©n c­. * ChÝnh s¸ch d©n sè. Nguån : Niªn gi¸m thèng kª ViÖt Nam 2005. Møc sinh cña c¸c ch©u lôc n¨m 2005 V× sao khi t¸c ®éng vµo .