Trong nghệ thuật biểu diễn, họ đã tạo ra mão, mặt nạ - sản phẩm văn hóa độc đáo thể hiện trình độ nghệ thuật và tri thức dân gian tộc người. Nghiên cứu này làm rõ tri thức chế tác mão, mặt nạ gắn với yếu tố thiên nhiên, yếu tố tín ngưỡng, tôn giáo, kĩ thuật chế tác truyền thống của các nghệ nhân, giá trị của sản phẩm mão, mặt nạ đối với văn hóa, nghệ thuật tộc người nơi đây. | TẠP CHÍ KHOA HỌC TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRÀ VINH, SỐ 27, THÁNG 9 NĂM 2017 TRI THỨC DÂN GIAN CỦA NGƯỜI KHMER TRÀ VINH TRONG CHẾ TÁC MÃO, MẶT NẠ PHỤC VỤ NGHỆ THUẬT BIỂU DIỄN THE FOLK KNOWLEDGE OF KHMER PEOPLE IN TRA VINH IN MAKING MASKS, CROWNS FOR ART PERFORMANCES Sơn Cao Thắng1 Tóm tắt – Qua quá trình tồn tại và phát triển, tộc người Khmer Nam Bộ nói chung và người Khmer tại Trà Vinh đã đúc kết được nhiều kinh nghiệm ở các lĩnh vực nhất định. Trong nghệ thuật biểu diễn, họ đã tạo ra mão, mặt nạ - sản phẩm văn hóa độc đáo thể hiện trình độ nghệ thuật và tri thức dân gian tộc người. Nghiên cứu này làm rõ tri thức chế tác mão, mặt nạ gắn với yếu tố thiên nhiên, yếu tố tín ngưỡng, tôn giáo, kĩ thuật chế tác truyền thống của các nghệ nhân, giá trị của sản phẩm mão, mặt nạ đối với văn hóa, nghệ thuật tộc người nơi đây. Từ khóa: kĩ thuật chế tác mão, mặt nạ Khmer; mão, mặt nạ Khmer Nam Bộ; tri thức dân gian Khmer. knowledge of Khmer people I. ĐẶT VẤN ĐỀ Trong số các tộc người có mặt tại vùng đất Nam Bộ, người Khmer là tộc người có số dân khá đông và định cư từ khá sớm. Cuộc sống của họ tự bao đời phụ thuộc chặt chẽ vào tự nhiên và có truyền thống canh tác lúa nước. Chính vì vậy, người Khmer đã tích lũy được nhiều kinh nghiệm cũng như kiến thức ở nhiều lĩnh vực bao gồm: thời tiết, môi trường sống, lao động sản xuất, tôn giáo, y tế, văn hóa, giáo dục, nghệ thuật. . . Tất cả những tri thức ấy được thực hành và lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, đem lại hiệu ứng tích cực trong quá trình phát triển của xã hội. Tuy nhiên, không phải tri thức dân gian nào cũng đều tồn tại mãi, chúng sẽ được tiếp nhận và thay đổi phù hợp với điều kiện sống. Nghiên cứu nghệ thuật biểu diễn Khmer cho thấy: người Khmer đã vận dụng sự hiểu biết, kinh nghiệm tạo nên chiếc mão, mặt nạ - đây là sản phẩm văn hóa độc đáo, thể hiện trình độ, tri thức sáng tạo nghệ thuật tộc người. Để có được chiếc mão, mặt nạ, trước đây, người chế tác phải mất khá nhiều công sức và thời gian đi tìm nguyên vật liệu cũng
