Việc phân xuất mục từ và xử lý mục từ trong từ điển song ngữ Việt - Khmer, Khmer - Việt

Cấu trúc vĩ mô và cấu trúc vi mô là hai cấu trúc sống của từ điển, theo đó việc phân xuất và xử lý từng đầu mục từ đòi hỏi phải được thực hiện một cách logic và mang tính hệ thống. Kế thừa thành công của những công trình đi trước, khắc phục những mặt tồn tại cũng như dựa trên những nét đặc thù về từ vựng của hai ngôn ngữ Khmer, Việt, bài viết đề cập đến một số vấn đề liên quan đến việc chọn và xử lý các mục từ trong từ điển song ngữ dựa trên điều kiện thực tế về dung lượng, đối tượng, mục đích và quỹ thời gian biên soạn từ điển. | TẠP CHÍ KHOA HỌC, TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRÀ VINH, SỐ 25, THÁNG 3 NĂM 2017 VIỆC PHÂN XUẤT MỤC TỪ VÀ XỬ LÝ MỤC TỪ TRONG TỪ ĐIỂN SONG NGỮ VIỆT-KHMER, KHMER-VIỆT BUILDING HEADWORD LIST AND PLANNING ENTRY IN VIETNAMESE KHMER, KHMER - VIETNAMESE BILINGUAL DICTIONARIES Thạch Sê Ha1 Tóm tắt – Cấu trúc vĩ mô và cấu trúc vi mô là hai cấu trúc sống của từ điển, theo đó việc phân xuất và xử lý từng đầu mục từ đòi hỏi phải được thực hiện một cách logic và mang tính hệ thống. Kế thừa thành công của những công trình đi trước, khắc phục những mặt tồn tại cũng như dựa trên những nét đặc thù về từ vựng của hai ngôn ngữ Khmer, Việt, bài viết đề cập đến một số vấn đề liên quan đến việc chọn và xử lý các mục từ trong từ điển song ngữ dựa trên điều kiện thực tế về dung lượng, đối tượng, mục đích và quỹ thời gian biên soạn từ điển. Từ khóa: từ điển song ngữ Khmer-Việt, Việt-Khmer, phân xuất mục từ, xử lý mục từ. công và phức tạp, bởi các công đoạn của từ điển không chỉ là những vấn đề như xây dựng bảng từ, lời định nghĩa, cách đưa thí dụ, cách chú giải về từ loại, về phong cách,. mà hơn thế nữa đó là cả một quá trình sáng tạo trong ngôn ngữ. Mặt khác, công việc đầu tiên và cũng là công việc khó khăn nhất đó là việc định hình cấu trúc chỉnh thể và kết cấu của từng mục từ tức cấu trúc vĩ mô (macrostructure) và cấu trúc vi mô (microstructure) của từ điển. Hai cấu trúc vĩ mô và vi mô của từ điển xoắn bện vào nhau và quyết định đến sự thành, bại của việc biên soạn từ điển. Hai cấu trúc này chịu sự chi phối của nhiều yếu tố, trong đó phải kể đến là việc xác định loại hình, mục đích và đối tượng hướng tới của từ điển. Từ đó, thực hiện các điều chỉnh cấu trúc tổng thể sao cho phù hợp nhất. Thực tế cho thấy rằng, các quyển từ điển Việt Khmer, Khmer - Việt đã được xuất bản trong thời gian qua, bên cạnh những điểm ưu việt thì vẫn tồn tại những hạn chế nhất định. Cụ thể chính là hai cấu trúc ”sống” của từ điển như vừa nêu. Do vậy, việc xác định cách xử lý các mục từ cũng như việc phân xuất các mục từ