Bài viết Tìm hiểu tư tưởng lý luận văn nghệ của Nguyễn Trãi thông qua những sáng tác trong Ức Trai thi tập và Quốc âm thi tập để khái quát và chỉ ra có hệ thống những quan niệm, tư tưởng lý luận văn học nghệ thuật của Nguyễn Trãi,. . | Tạp chí Khoa học Đại học Thủ Dầu Một Số 4(29)-2016 TÌM HIỂU TƯ TƯỞNG LÝ LUẬN VĂN NGHỆ CỦA NGUYỄN TRÃI Nguyễn Công Lý Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (VNU-HCM) TÓM TẮT Nguyễn Trãi không chỉ là nhà quân sự - chính trị - ngoại giao thiên tài, nhà văn nhà thơ lỗi lạc mà còn là nhà tư tưởng lý luận văn nghệ với những quan niệm tiến bộ và đúng hướng. Khác với một vài thi hào thời trung đại, họ thường thể hiện tư tưởng và quan niệm về văn học nghệ thuật qua các bài Tự, Bạt, hay những đoạn thẩm bình thì Ức Trai tiên sinh lại thể hiện qua thơ. Bài viết này, thông qua những sáng tác trong Ức Trai thi tập và Quốc âm thi tập để khái quát và chỉ ra có hệ thống những quan niệm, tư tưởng lý luận văn học nghệ thuật của Nguyễn Trãi Từ khoá: tư tưởng, lý luận, văn nghệ, Nho giáo, Nguyễn Trãi 1. Giới thiệu Thái Tổ dẹp yên loạn lạc, lấy văn giúp đức Thái Tông xây nền trị bình, văn chương Nguyễn Trãi (1380-1442) không chỉ là đức nghiệp của ông, các danh tướng bản nhà văn nhà thơ lỗi lạc cắm mốc khai sáng triều không ai sánh kịp. Không may vì kẻ nền văn học cổ điển Việt Nam, nhà văn hoá phụ nhân gây biến để người lương thiện lớn, nhà quân sự và nhà ngoại giao kiệt mắc oan, thật rất đáng thương! Nói xong, xuất với những chiến lược chiến thuật nhất nhà vua đem quyển sách để ở đầu giường quán, mà còn là một nhà lý luận văn nghệ làm gốc cho việc chính trị”. Lời văn trên là tiên phong. Cho dù ở lĩnh vực lý luận văn do Lý Tử Tấn - bạn đồng khoa, đồng liêu nghệ, Ức Trai không nêu tuyên ngôn hay với Nguyễn Trãi đã chép lại lời dụ của vua phát biểu trực tiếp, nhưng qua những trước Lê Nhân Tông khi ông được lệnh biên tập tác hiện còn, người đọc có thể chắt lọc lại Dư địa chí (1). Tiếp theo, vua Lê Thánh được những tư tưởng lý luận văn nghệ cùng Tông (1460-1497) năm 1464 ban chiếu một số quan niệm mang tinh thần Nho giáo minh oan và cho tìm con cháu Nguyễn Trãi Việt Nam của tiên sinh. để bổ dụng chức quan, truy tặng tước Tán Sau vụ án Lệ Chi viên oan nghiệt (mùa Trù bá và cấp 100 mẫu
