Bài viết này trình bày về phương pháp pha chế bột ruby. Bột ruby được chế tạo bằng phương pháp nổ. Phương pháp này có nhiều ưu điểm: công nghệ đơn giản, nhiệt độ phản ứng thấp, thời gian ngắn và tiết kiệm năng lượng điện. | TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, Trường Đại học Khoa học – Đại học Huế Tập 5, Số 1 (2016) ĐẶC TRƯNG QUANG PHỔ CỦA BỘT RUBY Nguyễn Mạnh Sơn1*, Phạm Thị Thanh Tâm2, Trần Thương Thiên 1 2 Khoa Vật lý, Trường Đại học Khoa học - Đại học Huế Trường THPT Nguyễn Huệ, TT Đăkđoa, Đăkđoa, Gia Lai * Email: manhson03@ TÓM TẮT Bột Ruby ( -Al2O3: Cr3+) được chế tạo bằng phương pháp nổ ở nhiệt độ thấp, thời gian ngắn. Kết quả khảo sát giản đồ nhiễu xạ tia X cho thấy vật liệu chế tạo có cấu trúc đơn pha -Al2O3 (corundum). Phổ phát quang, phổ hấp thụ và phổ kích thích phát quang chỉ ra rằng sự phát quang của bột ruby do chuyển dời điện tử của cấu hình 3d3 của ion Cr3+ trong mạng. Việc xác định các thông số trường tinh thể và sử dụng giản đồ năng lượng Tanabe-Sugano với cấu hình 3d3 có thể giải thích đặc trưng quang phổ của bột ruby. Từ khóa: ruby, corundum, phương pháp nổ, thông số trường tinh thể. I. MỞ ĐẦU Tinh thể ruby tự nhiên có cấu trúc -Al2O3 (corundum) chứa tạp chất ion Cr3+, đây là loại đá quý màu đỏ dùng làm trang sức, có giá trị cao. Tinh thể ruby nhân tạo được chế tạo bằng phương pháp nuôi đơn tinh thể dùng để chế tạo laser ruby và cũng chế tác dùng làm trang sức [1]. Hơn nữa, ruby có độ cứng cao, chỉ kém độ cứng của kim cương, vì thế tinh thể ruby còn được sử dụng làm vật liệu chống mài mòn trong công nghiệp và bột ruby dùng làm bột mài. Gần đây, bột ruby còn dùng làm kem và son môi cho phụ nữ do màu sắc hấp dẫn của loại bột này. Do đó, việc chế tạo bột ruby có ý nghĩa quan trọng không những về công nghệ mà còn có nhiều ứng dụng trong thực tiễn. Có nhiều phương pháp chế tạo bột ruby như phương pháp phản ứng pha rắn, phương pháp sol-gel, phương pháp đồng kết tủa, [2, 3, 4] nhưng các phương pháp này đều thực hiện với nhiệt độ nung ủ rất cao (> 1300 0C), trong khoảng thời gian dài (vài chục giờ), đặc biệt tiêu tốn điện năng cao. Gần đây, phương pháp nổ đang được quan tâm nghiên cứu trong việc chế tạo vật liệu [5, 6]. Trong báo cáo này, bột ruby chế tạo bằng
