Bài viết Dịch tự động việt K’ho sử dụng phương pháp dựa vào ví dụ mẫu trình bày tiếng Việt và tiếng dân tộc K’Ho cùng ngữ hệ Nam Á, nhưng lại thuộc nhóm ngôn ngữ khác nhau, nên phần chuyển ngữ thường được xử lý bằng cách sử dụng từ vựng, cụm từ và câu, thay vì bằng quy tắc cú pháp tổng quát,. . | TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC ĐÀ LẠT Tập 6, Số 2, 2016 160–173 160 DỊCH TỰ ĐỘNG VIỆT- K’HO SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP DỰA VÀO VÍ DỤ MẪU Nguyễn Minh Tuấna, Đinh Viết Tuấna* a Khoa Công nghệ Thông tin, Trường Đại học Đà Lạt, Lâm Đồng, Việt Nam Nhận ngày 04 tháng 01 năm 2016 Chỉnh sửa ngày 30 tháng 03 năm 2016 | Chấp nhận đăng ngày 31 tháng 03 năm 2016 Tóm tắt Một ứng dụng dịch tự động từ tiếng Việt sang tiếng dân tộc K’Ho được trình bày. Ứng dụng nhằm mục đích giới thiệu phương pháp dịch tự động dựa trên ví dụ mẫu (EBMT). Do tiếng Việt và tiếng dân tộc K’Ho cùng ngữ hệ Nam Á, nhưng lại thuộc nhóm ngôn ngữ khác nhau, nên phần chuyển ngữ thường được xử lý bằng cách sử dụng từ vựng, cụm từ và câu, thay vì bằng quy tắc cú pháp tổng quát. Các nguyên tắc thiết kế của ứng dụng được mô tả chi tiết, cùng với giao diện của hệ thống. Một số kết quả dịch tự động cũng được trình bày để minh họa cho khả năng ứng dụng phương pháp EBMT. Từ khóa: EBMT; Dịch máy; Dịch tự động; Dịch tự động dựa vào ví dụ mẫu; MT. 1. GIỚI THIỆU Hiện nay, trên thế giới có khoảng 5650 ngôn ngữ khác nhau [1], với số lượng ngôn ngữ lớn như vậy đã gây ra rất nhiều khó khăn trong việc trao đổi thông tin. Để có thể trao đổi thông tin phải cần đến một đội ngũ phiên dịch khổng lồ để dịch các văn bản, tài liệu, lời nói từ tiếng này sang tiếng khác. Vì vậy, con người đã nghĩ đến việc thiết kế một hệ thống tự động trong việc dịch. Hiện nay, khái niệm dịch tự động (dịch máy) đã được nhiều tác giả trong lĩnh vực xử lý ngôn ngữ tự nhiên định nghĩa, tuy có một vài điểm khác biệt nhưng hầu hết đều tương đương với định nghĩa của Pushpak Bhattacharyya, Indian Institute of Technology Bombay Mumbai [2] như sau: * Tác giả liên hệ: Email: tuandv@ TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC ĐÀ LẠT [ĐẶC SAN CÔNG NGHỆ THÔNG TIN] 161 “Dịch máy hay dịch tự động bằng máy tính là tiến trình dịch từ một ngôn ngữ nguồn (ngôn ngữ tự nhiên) sang những ngôn ngữ đích, có hoặc không có sự trợ giúp của con người. Dịch máy thường được thiết kế hoặc
