Bài báo giới thiệu: kỹ thuật đồng hóa biến phân bốn chiều (4D-Var), là phương pháp đồng hóa số liệu tiên tiến nhất hiện nay; xem xét khả năng áp dụng đồng hóa số liệu trong dự báo thời tiết bằng các mô hình số trị và hướng phát triển trong tương lai của kỹ thuật này ở Việt Nam | Science & Technology Development, Vol 11, - 2008 ĐỒNG HÓA SỐ LIỆU BẰNG PHƯƠNG PHÁP BIẾN PHÂN BỐN CHIỀU TRONG DỰ BÁO THỜI TIẾT BẰNG PHƯƠNG PHÁP SỐ TRỊ Huỳnh Thị Hồng Ngự, La Thị Cang Trường Đại học Khoa Học Tự Nhiên, ĐHQG –HCM (Bài nhận ngày 29 tháng 03 năm 2007, hoàn chỉnh sửa chữa ngày 24 tháng 02 năm 2008) TÓM TẮT: Đồng hóa số liệu trong dự báo thời tiết bằng phương pháp số trị là một quy trình phức tạp và ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng dự báo. Trong quy trình này các số liệu quan trắc được kết hợp với kết quả dự báo ngắn hạn trước đây của mô hình để tạo ra điều kiện ban đầu cho một phiên dự báo mới. Bài báo giới thiệu: kỹ thuật đồng hóa biến phân bốn chiều (4D-Var), là phương pháp đồng hóa số liệu tiên tiến nhất hiện nay; xem xét khả năng áp dụng đồng hóa số liệu trong dự báo thời tiết bằng các mô hình số trị và hướng phát triển trong tương lai của kỹ thuật này ở Việt Nam. Từ khóa: Đồng hóa biến phân bốn chiều, dự báo thời tiết bằng số toán. THIỆU Đối với dự báo thời tiết bằng phương pháp số trị thì độ chính xác của số liệu đầu vào là rất quan trọng (giả sử mô hình là hoàn hảo). Vì vậy, nếu chúng ta có số liệu đầu vào tốt thì sẽ cho kết quả dự báo tốt và ngược lại. Để cải thiện độ chính xác của số liệu đầu vào người ta dùng các kỹ thuật đồng hóa số liệu (data assimilation). Đồng hóa số liệu trong dự báo thời tiết bằng phương pháp số trị là một quy trình hết sức phức tạp và đòi hỏi khả năng tính toán cao. Trong quá trình đó, các số liệu thu được từ quan trắc và các số liệu có được từ kết quả dự báo ngắn trước đó bằng mô hình sẽ được kết hợp lại với nhau (nhưng vẫn thỏa mãn các ràng buộc về động lực) để tìm ra được kết quả tốt nhất làm điều kiện ban đầu cho một dự báo mới. Hiện nay, kỹ thuật đồng hóa biến phân bốn chiều, thường được viết tắt là 4D-Var (Four Dimensional VARiational data assimilation), là kỹ thuật đồng hóa tiên tiến và phức tạp nhất. Tuy nhiên, để áp dụng 4D-Var trong thực tế thì các cơ quan khí tượng cần có hệ thống máy tính rất .
