Bài báo này trình bày các kết quả thu được từ việc sử dụng chương trình MCNP trong nghiên cứu mô phỏng các phổ gamma phức tạp của 131I, dãy 238U và dãy 232Th đo trên hệ phổ kế gamma dùng detector bán dẫn siêu tinh khiết HPGe GC1518 của hãng Canberra Industries Inc. và hộp chứa mẫu dạng Marinelli. Trong tính toán sử dụng bề dày lớp germanium bất hoạt hiện nay của detector là d = 1,16 ± 0,07 mm, được xác định trong công trình trước đây của chúng tôi. | TẠP CHÍ PHÁT TRIỂN KH&CN, TẬP 9, SỐ 9 -2006 MÔ PHỎNG CÁC PHỔ GAMMA PHỨC TẠP ĐO TRÊN HỆ PHỔ KẾ GAMMA DÙNG DETECTOR HPGe BẰNG CHƯƠNG TRÌNH MCNP Ngô Quang Huy(1), Võ Xuân Ân(1), Đỗ Quang Bình(2) (1) Trường Đại học Công nghiệp TP Hồ Chí Minh (2) Trung tâm Hạt nhân TP Hồ Chí Minh (Bài nhận ngày 27 tháng 02 năm 2006, hoàn chỉnh sửa chữa ngày 23 tháng 08 năm 2006) TÓM TẮT: Bài báo này trình bày các kết quả thu được từ việc sử dụng chương trình MCNP trong nghiên cứu mô phỏng các phổ gamma phức tạp của 131I, dãy 238U và dãy 232Th đo trên hệ phổ kế gamma dùng detector bán dẫn siêu tinh khiết HPGe GC1518 của hãng Canberra Industries Inc. và hộp chứa mẫu dạng Marinelli. Trong tính toán sử dụng bề dày lớp germanium bất hoạt hiện nay của detector là d = 1,16 ± 0,07 mm, được xác định trong công trình trước đây của chúng tôi. Kết quả tính toán phổ gamma được so sánh với số liệu thực nghiệm đối với ba nguồn phóng xạ 131I, 238U và 232Th. Việc so sánh cho thấy rằng kết quả tính toán phù hợp tốt hơn với thực nghiệm khi tăng bề dày lớp germanium bất hoạt từ 0,35 mm lên 1,16 mm. Cụ thể là, đối với trường hợp d = 0,35 mm tỉ số giữa các diện tích quang đỉnh tính toán và thực nghiệm lớn hơn 1 đáng kể trong miền năng lượng dưới 200 keV và dao động quanh giá trị 1 trong miền năng lượng trên 200 keV. Trong lúc đó đối với trường hợp d = 1,16 mm tỉ số này xấp xỉ 1 trong toàn dải năng lượng từ 63,3 keV đến 1847,3 keV. 1. MỞ ĐẦU Phương pháp Monte Carlo là công cụ toán học ưu việt cho phép mô phỏng các quá trình tương tác phức tạp của bức xạ gamma với vật chất. Đối với hệ phổ kế gamma dùng detector bán dẫn siêu tinh khiết HPGe (High Purity Germanium), bài toán mô phỏng phổ gamma được thực hiện trong hơn 20 năm qua, trong đó các công trình công bố từ năm 2000 đến nay [1-10] tiến hành nghiên cứu khá chi tiết cấu trúc detector. Trong các công trình này, để đạt được sự phù hợp giữa tính toán và thực nghiệm, các tác giả đã điều chỉnh các thông số hình học của detector so với các thông số do nhà sản
