Với tiếp cận sử dụng hệ thống thông tin địa lý, đặc biệt là các phân tích thống kê không gian đã cho thấy không gian đô thị TP. HCM đã phát triển mạnh từ 1975 đến 2008, gấp hai lần về bán kính vùng đô thị và gấp ba lần về diện tích đô thị. Các xu hướng phát triển không gian không đồng đều ở các hướng và đã hình thành trục phát triển theo hướng đông bắc – tây nam. | Science & Technology Development, Vol 13, 2010 SỬ DỤNG KỸ THUẬT VIỄN THÁM VÀ GIS XÁC ĐỊNH XU HƯỚNG PHÁT TRIỂN KHÔNG GIAN ĐÔ THỊ CHÍ MINH Phạm Bách Việt Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐHQG-HCM (Bài nhận ngày 19 tháng 05 năm 2010, hoàn chỉnh sửa chữa ngày 16 tháng 06 năm 2010) TÓM TẮT: Nghiên cứu xu hướng phát triển không gian đô thị diễn biến theo thời gian qua cách tiếp cận viễn thám và phân tích không gian trong GIS cho trường hợp Thành phố Hồ Chí Minh đã cho thấy những xu hướng thay đổi về không gian đô thị theo thời gian. Phân tích phản xạ phổ của các nhóm đối tượng chính để tách biệt giữa đô thị với các loại khác trên các dữ liệu ảnh Landsat từ 1975 đến 2005 đã cho thấy đáp ứng phản xạ phổ của loại đô thị có khác biệt rõ rệt. Kết quả phân tích này cho phép xác định phạm vi đô thị thay đổi theo thời gian. Với tiếp cận sử dụng hệ thống thông tin địa lý, đặc biệt là các phân tích thống kê không gian đã cho thấy không gian đô thị TP. HCM đã phát triển mạnh từ 1975 đến 2008, gấp hai lần về bán kính vùng đô thị và gấp ba lần về diện tích đô thị. Các xu hướng phát triển không gian không đồng đều ở các hướng và đã hình thành trục phát triển theo hướng đông bắc – tây nam. Từ khoá: không gian đô thị, xu hướng, phản xạ phổ, phân tích không gian, GIS, viễn thám 1. GIỚI THIỆU VÀ TỔNG QUAN pháp khác nhau như phân tích thống kê, lập bản đồ tại chỗ là những cách tiếp cận truyền thống Trong các nghiên cứu về đô thị, đặc biệt trên góc độ không gian lãnh thổ, các nghiên cứu thường tập trung vào lĩnh vực liên quan đến phân bố của đô thị nói chung, phân bố sử dụng đất, đặc điểm sử dụng đất phục vụ phát triển và qui hoạch đô thị. Phát triển đô thị đi kèm gia tăng mật độ xây dựng và các công trình thuộc cơ sở hạ tầng, kết quả làm thay đổi bề mặt của một vùng không gian. Các tính chất tự nhiên được thay thế và trùm phủ lên trên bằng các công trình nhân tạo, đồng thời với quá trình này là sự mở rộng về mặt không gian. Tuỳ theo hoàn cảnh cụ thể, đô thị phát
