Bài báo phân tích quá trình hình thành và phát triển tín ngưỡng thờ mẫu ở vùng Lĩnh Nam Trung Quốc trong mối quan hệ cội nguồn với văn hoá Việt Nam và Đông Nam Á cổ đại với những đặc trưng như tính tổng hợp, tính linh hoạt, tính dân gian | Science & Technology Development, Vol 14, 2011 TÍN NGƯỠNG THỜ MẪU Ở HOA NAM Nguyễn Ngọc Thơ Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TÓM TẮT: Bài báo phân tích quá trình hình thành và phát triển tín ngưỡng thờ mẫu ở vùng Lĩnh Nam Trung Quốc trong mối quan hệ cội nguồn với văn hoá Việt Nam và Đông Nam Á cổ đại với những đặc trưng như tính tổng hợp, tính linh hoạt, tính dân gian Từ khóa: Lĩnh Nam, tín ngưỡng thờ mẫu, Hoa nam 1. VÙNG HOA NAM TRUNG QUỐC Nam còn bao gồm bộ phận phía nam Hồ Nam, DƯỚI GÓC NHÌN ĐỊA VĂN HÓA nam Giang Tây và cả đảo Đài Loan. tuy nhiên, Dãy Ngũ Lĩnh(7) – phần kéo dài của rặng Himalaya vươn ra bờ biển Thái Bình Dương tại phía nam Phúc Kiến, kết thành một bức tường thành tự nhiên phân đôi hai vùng nam, bắc Ngũ Lĩnh. Phần đất phía nam ấy được gọi là Hoa Nam, một trong 7 vùng văn hóa Trung Hoa tiêu biểu (Đông Bắc, Hoa Bắc, Hoa Trung, Hoa Nam, Hoa Đông, Tây Bắc và Tây Nam), nay các bộ phận này đóng vai trò ngoại biên của văn hóa Hoa Nam. Cụ thể, văn hóa nam Hồ Nam gắn với Quảng Tây, nam Giang Tây gắn với văn hóa bắc Quảng Đông và tây nam Phúc Kiến (văn hóa nhóm Khách Gia), văn hóa Đài Loan gắn với nam Phúc Kiến. Chúng tôi chủ yếu khảo sát vùng văn hóa Hoa Nam theo nghĩa hẹp của nó. bao gồm Quảng Tây, Quảng Đông, nam Phúc Về vị trí địa lý, Hoa Nam này nằm ngay Kiến và đảo Hải Nam. Ngoài ra, văn hóa Hoa dưới chí tuyến bắc, bắc là dãy Ngũ Lĩnh, tây giáp cao nguyên Vân – Quý, nam giáp Bắc , Việt Nam, đông giáp Thái Bình Dương, có thời hay Đại Dũ, chạy từ Đại Dữu Giang Tây đến Nam tiết thuộc á nhiệt đới gió mùa. Thời tiết Hoa (7) Ngũ Lĩnh bao gồm các dãy Đại Dữu ( Hùng Quảng Đông), Việt Thành ( , từ nam Hồ Nam đến Hưng An Quảng Tây), Minh Chữ ( , hay Lâm Gia, Lâm Hạ, từ huyện Giang Hoa Hồ Nam đến ranh giới Hạ Huyện – Chung Sơn thuộc Nam một năm bốn mùa xuân, hạ, thu, đông rõ rệt; mùa đông không quá lạnh, do vậy một số hoạt động kinh tế nông nghiệp truyền thống từ huyện Lan Sơn như nuôi, trồng vẫn được duy trì [Edward
