Bài viết này giới thiệu các khám phá khảo cổ quan trọng gần đây về trống đồng Đông Sơn (Heger I) ở Tây Nguyên (Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, Lâm Đồng), Nam Trung Bộ (Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa) và Nam Bộ Việt Nam (Bình Dương, Bình Phước, Bà Rịa-Vũng Tàu, Bến Tre). | TAÏP CHÍ PHAÙT TRIEÅN KH&CN, TAÄP 17, SOÁ X4-2014 Dấu ấn ðông Sơn ở “Phương Nam” Việt Nam • Phạm ðức Mạnh Trường ðại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, ðHQG-HCM TÓM TẮT: Bài viết này giới thiệu các khám phá khảo cổ quan trọng gần ñây về trống ñồng ðông Sơn (Heger I) ở Tây Nguyên (Kon Tum, Gia Lai, ðắk Lắk, Lâm ðông), Nam Trung Bộ (Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình ðịnh, Phú Yên, Khánh Hòa) và Nam Bộ Việt Nam (Bình Dương, Bình Phước, Bà Rịa-Vũng Tàu, Bến Tre). Tác giả nhấn mạnh những “di tích - di vật chuẩn” hiển thị rõ nhất sự hội tụ văn hóa nội sinh - ngoại sinh trong các làng cổ, công xưởng luyện kim, nghĩa trang và kho tàng, . kết gắn với ðông Sơn và cư dân văn minh khác thời Sơ sử ở Việt Nam, ðông Nam Á và xa hơn. ðó là các nghĩa ñịa và kho tàng chứa trống ñồng kiểu ðông Sơn (HI), qua (Ko) ñồng, gương ñồng Tây Hán, trang sức vàng và ñá ngọc Nephrite, thủy tinh kiểu Ấn ðộ – các di vật không chỉ là biểu tượng cho quyền lực, sự giàu sang quý tộc xưa như các quyền trượng về chính trị, quân sự; mà còn gắn kết giao lưu tầm khu vực và Châu lục ñương thời. Tác giả nhấn mạnh sự xuất hiện của trống ñồng ðông Sơn ở ñây với 2 sưu tập: Trống ðông Sơn “nguyên quán” và Trống “mô phỏng” theo “Phong cách ðông Sơn” từ hàng ngàn năm về trước và sự xuất hiện rất sớm các yếu tố văn hóa - kỹ thuật - nghệ thuật tôn giáo “ngoại sinh” ở miền Nam Việt Nam ñược biến cải ñể phù hợp với tri thức và tâm lý, nhu cầu thẩm mỹ và tín ngưỡng cư dân bản ñịa, ñặc biệt rõ trong các nghĩa trang Thủ lĩnh. Khái quát dữ liệu luyện kim ñồng ở miền Nam Việt Nam, tác giả ñề xuất nhận ñịnh rằng: 1/ Nam Bộ - Việt Nam là một trung tâm luyện kim sớm trên ñất liền ðông Nam Á, với công nghệ ñúc trên khuôn có mang sa thạch. 2/ Kỹ nghệ luyện ñúc ñồng và hợp kim ở ñây có thể nhập khẩu nguyên liệu từ “quê hương của Văn hóa ðông Sơn” – miền ñất gọi là “Tam giác ñồng” hoặc “Tứ giác ñồng”: ðông Sơn - Vân Nam - Lưỡng Quảng - Khò Rạt theo nhiều ñường giao lưu trực tiếp qua Biển ðông hoặc gián tiếp trên ñường bộ, .
