Trong bài báo này, chúng tôi mô phỏng hệ thống khử nhiễu đa kênh truyền thẳng và xây dựng hệ thống khử nhiễu hai kênh thời gian thực. Chúng tôi sử dụng giải thuật filtered-X least-mean-square (FxLMS), và một số giải thuật cập nhật độ lợi (Variable Step-Size - VSS), bổ chính bão hoà nhằm tăng cường hiệu quả cho các hệ thống kiểm soát nhiễu. | TAÏP CHÍ PHAÙT TRIEÅN KH&CN, TAÄP 18, SOÁ T4- 2015 Giải thuật cập nhật độ lợi cho hệ thống kiểm soát nhiễu tích cực Nguyễn Vương Thuỳ Ngân Trần Đức Long Trần Thị Minh Thơ Huỳnh Văn Tuấn Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, ĐHQG-HCM ( Bài nhận ngày 04 tháng 12 năm 2014, nhận đăng ngày 23 tháng 09 năm 2015) TÓM TẮT Trong bài báo này, chúng tôi mô phỏng hệ thống khử nhiễu đa kênh truyền thẳng và xây dựng hệ thống khử nhiễu hai kênh thời gian thực. Chúng tôi sử dụng giải thuật filtered-X least-mean-square (FxLMS), và một số giải thuật cập nhật độ lợi (Variable Step-Size - VSS), bổ chính bão hoà nhằm tăng cường hiệu quả cho các hệ thống kiểm soát nhiễu. Trong phần thực nghiệm, chúng tôi đã áp dụng giải thuật LMS (least mean square) và VSS-LMS để huấn luyện hàm truyền thứ cấp nhằm tăng tốc độ hội tụ và ổn định cho các hệ thống kiểm soát nhiễu. Kết quả thực nghiệm cho thấy hệ thống ANC thời gian thực không sử dụng giải thuật cập nhật độ lợi cũng như có sử dụng giải thuật cập nhật độ lợi đều hoạt động hiệu quả với các nguồn nhiễu đơn tần số và đa tần số, nhiễu tổng hợp ở các trường hợp giảm từ 12 dB – 35 dB và bán kính khử nhiễu đo được là khoảng 3 cm xung quanh vị trí đặt micro tổng hợp. Từ khoá: kiểm soát nhiễu tích cực, cập nhật độ lợi, LMS, filtered-x LMS. GIỚI THIỆU Nguyên lý chung của kiểm soát nhiễu tích cực là tạo ra nguồn nhiễu thứ cấp có cùng biên độ nhưng ngược pha với nguồn nhiễu sơ cấp sao cho nhiễu tổng hợp có biên độ giảm dần về không trong vùng cần kiểm soát nhiễu (Hình 1). Hiệu quả của việc kiểm soát nhiễu tuỳ thuộc vào độ chính xác về biên độ và pha của nhiễu thứ cấp [1]. Nhiễu sơ cấp Nhiễu tổng hợp + = Nhiễu thứ cấp Hình 1. Nguyên lý kiểm soát nhiễu tích cực Trang 61 Science & Technology Development, Vol 18, Các hệ thống ANC có thể được phân loại theo nhiều cách khác nhau [1, 2, 3, 4]: Dựa trên cấu trúc của hệ thống, có hai loại chính là hệ thống truyền thẳng và hệ thống hồi tiếp. Dựa trên tính thích nghi hoặc không .