Trong giai đoạn hiện nay, để bảo tồn và phát huy di sản văn hóa Thế giới – khu phố cổ Hội An, các loại hình kiến trúc cổ, bao gồm các hội quán người Hoa rất cần được nghiên cứu chuyên sâu, nhằm có định hướng tôn tạo và khai thác tốt các giá trị di sản. Qua đó, sẽ góp phần vào sự nghiệp phát triển toàn diện và bền vững kinh tế – văn hóa – du lịch của thành phố Hội An hiện tại và cả tương lai. | TAÏP CHÍ PHAÙT TRIEÅN KH&CN, TAÄP 18, SOÁ X5-2015 Kiến trúc cổ các hội quán của người Hoa ở Hội An (Quảng Nam) Võ Thị Ánh Tuyết Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐHQG-HCM Đào Vĩnh Hợp Trường Đại học Sài Gòn TÓM TẮT: Hội quán của người Hoa là sản phẩm sinh hoạt cộng đồng trên cơ sở những người cùng quê và mang đậm truyền thống của thương nhân Trung Hoa. Đây là nơi hội họp của người trong bang, nơi cộng đồng người Hoa tha hương gặp gỡ, trao đổi kinh nghiệm làm ăn, gởi gắm tình cảm. Hội quán thờ nhiều vị thần linh theo tín ngưỡng dân gian của dân tộc Hoa và là nơi sinh hoạt tế lễ hàng năm của cộng đồng dân cư. Kiến trúc cổ các hội quán của người Hoa ở Hội An đã góp phần tạo nên diện mạo khu phố cổ Hội An trong lịch sử và cả hiện tại. Trong giai đoạn hiện nay, để bảo tồn và phát huy di sản văn hóa Thế giới – khu phố cổ Hội An, các loại hình kiến trúc cổ, bao gồm các hội quán người Hoa rất cần được nghiên cứu chuyên sâu, nhằm có định hướng tôn tạo và khai thác tốt các giá trị di sản. Qua đó, sẽ góp phần vào sự nghiệp phát triển toàn diện và bền vững kinh tế – văn hóa – du lịch của thành phố Hội An hiện tại và cả tương lai. Từ khóa: Hội quán, người Hoa, Hội An, kiến trúc cổ 1. Sơ lược về các hội quán của người Hoa ở Hội An Hội An (Quảng Nam) là vùng đất có nhiều điều kiện địa lý, tự nhiên thuận lợi, có bề dày lịch sử, văn hóa lâu đời, được kết tinh qua nhiều thời đại. Nhờ có các yếu tố trong và ngoài nước, sau thế kỷ XV, thương cảng Hội An được hình thành. Đến thế kỷ XVII–XVIII, Hội An trở thành một đô thị thương cảng phồn thịnh. Thương thuyền các nước đã cập bến đến buôn bán ở Hội An. Trong số đó, người Hoa đóng một vai trò quan trọng. Người Hoa ở Hội An có nguồn gốc từ các địa phương ven biển phía Đông Nam của Trung Hoa. Khi đến định cư, sinh sống tại Hội An, họ lập ra năm bang: Quảng Đông, Phúc Kiến, Triều Châu, Hải Nam và xây dựng các công trình kiến trúc như nhà ở, cửa hàng, chợ, trường học, bệnh viện, ngân hàng, chùa miếu, nghĩa trang, hội .
