Chuyến đi Bắc Kỳ năm Ất Hợi (1876) của Trương Vĩnh Ký và Thầy Lazarô Phiền (1887) của Nguyễn Trọng Quản, được xem là hai tác phẩm văn học khởi đầu cho nền văn học chữ Quốc ngữ La tinh. Khảo sát kỹ hai tác phẩm này, bài viết ghi nhận và lý giải các đặc điểm văn bản của chúng, đồng thời xác định những đóng góp của chúng về phương diện chữ - văn Quốc ngữ và về phương diện văn hóa. Những đặc điểm và đóng góp sẽ được xem xét trên hai bình diện: chủ thể sáng tác (con người cá nhân), thời đại và không gian văn hóa (hoàn cảnh cộng đồng). | SCIENCE & TECHNOLOGY DEVELOPMENT, Vol 18, Chuyến đi Bắc Kỳ năm Ất Hợi và Thầy Lazarô Phiền, đặc điểm văn bản và những đóng góp vào sự phát triển của chữ-văn Quốc ngữ nửa cuối thế kỷ XIX Nguyễn Thị Thanh Xuân Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐHQG-HCM TÓM TẮT: Chuyến đi Bắc Kỳ năm Ất Hợi (1876) của Trương Vĩnh Ký và Thầy Lazarô Phiền (1887) của Nguyễn Trọng Quản, được xem là hai tác phẩm văn học khởi đầu cho nền văn học chữ Quốc ngữ La tinh. Khảo sát kỹ hai tác phẩm này, bài viết ghi nhận và lý giải các đặc điểm văn bản của chúng, đồng thời xác định những đóng góp của chúng về phương diện chữ - văn Quốc ngữ và về phương diện văn hóa. Những đặc điểm và đóng góp sẽ được xem xét trên hai bình diện: chủ thể sáng tác (con người cá nhân), thời đại và không gian văn hóa (hoàn cảnh cộng đồng). Từ khóa: Văn bản chữ Quốc ngữ, Chuyến đi Bắc Kỳ năm Ất Hợi, Thầy Lazaro Phiền Được xem là hai tác phẩm khởi đầu cho nền văn học chữ Quốc ngữ La tinh và mở đầu cho tiến trình hiện đại hóa văn học Việt Nam, Chuyến đi Bắc Kỳ năm Ất Hợi (1876) của Trương Vĩnh Ký và Thầy Lazarô Phiền (1887) của Nguyễn Trọng Quản có một vị trí đặc biệt. Bài viết tập trung ghi nhận, lý giải các đặc điểm văn bản của hai tác phẩm, đồng thời xác định những đóng góp của chúng về phương diện chữ - văn Quốc ngữ và về phương diện văn hóa. Những đặc điểm và đóng góp sẽ được xem xét trên hai bình diện: chủ thể sáng tác (con người cá nhân), thời đại và không gian văn hóa (hoàn cảnh cộng đồng). 1. Đặc điểm văn bản của Chuyến đi Bắc Kỳ năm Ất Hợi và Thầy Lazarô Phiền Khảo sát hai tác phẩm, có thể ghi nhận mấy đặc điểm sau: Tính hiện đại, tính phổ thông, tính dung hợp, tính phôi thai. . Tính hiện đại: Trang 200 Tính hiện đại của hai tác phẩm thể hiện qua mấy yếu tố: (1) Tầm khái quát của nhan đề; (2) Sự tuân thủ đặc trưng của thể loại (du ký, tiểu thuyết); (3) Các thủ pháp tạo nên tính xác thực của văn bản. Về nhan đề, cả Chuyến đi Bắc Kỳ năm Ất Hợi và Thầy Lazarô Phiền đều thể hiện bằng
