Bài viết tập trung khảo sát hệ thống thể loại báo chí trên Gia Định Báo, tờ báo Việt ngữ đầu tiên, trong dòng chảy của báo chí Việt Nam giai đoạn khởi thủy (1865-1930). | TAÏP CHÍ PHAÙT TRIEÅN KH&CN, TAÄP 19, SOÁ X2-2016 Hệ thống thể loại báo chí trên Gia Định Báo Nguyễn Văn Hà Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐHQG-HCM TÓM TẮT: Bài viết tập trung khảo sát hệ thống thể loại báo chí trên Gia Định Báo, tờ báo Việt ngữ đầu tiên, trong dòng chảy của báo chí Việt Nam giai đoạn khởi thủy (1865-1930). Trên Gia Định Báo hiện diện gần đủ các thể loại đặc trưng của báo chí hiện đại, từ thông tấn, chính luận đến ký; từ tin, tường thuật, bình luận đến phóng sự và tiểu phẩm Tuy nhiên, tất cả thể loại đều ở trạng thái phôi thai, mang tính chất nguyên hợp, mộc mạc và hồn nhiên. Ranh giới giữa các loại hình, loại, thể loại và thể khá mong manh, tạo nên những hình thức và phong cách thông tin pha tạp thú vị. Các tin bài thường có sự gặp gỡ, giao thoa không chỉ trong phạm vi các thể loại của báo chí mà còn cả giữa các thể loại của văn học, giáo khoa, hành chính, quảng cáo Từ khóa: Gia Định Báo, Thông Loại Khóa Trình, Nông Cổ Mín Đàm, Trương Vĩnh Ký, công vụ, thứ vụ, thể loại báo chí, tin, tường thuật, phóng sự 1. Đặt vấn đề Mỗi hình thái ý thức xã hội đều có hệ thống phương tiện, chất liệu, hình thức phản ánh hiện thực của riêng mình. Báo chí phản ánh hiện thực và hành chức bằng những tác phẩm cụ thể trong những thể loại đặc thù của nó. Thể loại chính là hình thức hiện hữu của báo chí trong thực tế, được quy định và biểu hiện qua đối tượng - nội dung, phương thức phản ánh - tác nghiệp, kỹ thuật - kết cấu, thành phần lời văn và dung lượng của tác phẩm. Hơn nữa, đã là nhà báo thì dù có ý thức hay không, ông ta cũng tư duy về đời sống bằng/trong/với các thể loại báo chí nhất định. Thể loại báo chí dần dà trở thành đối tượng nghiên cứu của cả lý luận báo chí lẫn lịch sử báo chí ở nhiều quốc gia. Nghiên cứu lịch sử báo chí từ góc độ thể loại là một hướng đi mới mẻ và triển vọng. Bởi vì việc đào sâu hệ thống thể loại trên một tờ báo hay của một giai đoạn báo chí, không chỉ giúp chúng ta hình dung được quy luật phát triển về mặt loại .
