Các nguyên nhân dẫn đến độc quyền a. Nguyên nhân kinh tế: - Nguồn lực phân bổ không đều giữa các vùng - Giảm phí sản xuất theo quy mô b. Nguyên nhân kỹ thuật: - Độc quyền sở hữu nguồn nguyên liệu - Phát minh, sáng chế c. Nguyên nhân pháp lý | CHƯƠNG 6. THỊ TRƯỜNG ĐỘC QUYỀN HOÀN TOÀN I. KHÁI NIỆM VÀ ĐẶC ĐIỂM Các nguyên nhân dẫn đến độc quyền Nguyên nhân kinh tế: Nguồn lực phân bổ không đều giữa các vùng Giảm phí sản xuất theo quy mô b. Nguyên nhân kỹ thuật: Độc quyền sở hữu nguồn nguyên liệu Phát minh, sáng chế c. Nguyên nhân pháp lý Độc quyền tự nhiên P LAC Q 2. Đường cầu và doanh thu biên của doanh nghiệp độc quyền P, MR Q TR Q MR D 0 A 0 QM QA QM |ED |=1 TR |ED |>1 |ED | Mối quan hệ giữa MR, P và ED MR = dTR dQ d() dQ dQ = = = P + + = P(1 + dQ dP P x Q 1 ) MR = P(1 + ED 1 ) II. PHÂN TÍCH NGẮN HẠN MỤC TIÊU TỐI ĐA HÓA LỢI NHUẬN Điều kiện tối đa hóa lợi nhuận: MR = MC (với MC↑) a. Xác định mức sản lượng tối ưu P, chi phí Q MR QE TR TR, TC Q TC QE TP MC D AC ACE PE QM QM TPmax Nhận xét 1- Doanh nghiệp độc quyền là người ấn định giá 2- Tại QE: MR = MC MC > 0 MR > 0 → |ED| > 1 3- Tại QE: MR = MC MR MC Chỉ số Lerner: L = P - MC P (0 ≤ L Cùng một mức sản lượng có thể được bán với các mức giá khác nhau P, chi phí Q Q1 MC P1 = Q2 P2 MR1 MR2 D2 D1 Các mức sản lượng khác nhau có thể được bán với cùng mức giá P, chi phí Q Q1 MC P1 Q2 = P2 MR1 MR2 D2 D1 ●E2 ●E1 b. Hệ số định giá Tại QE: MR = MC Mặt khác: Suy ra: tại QE ta có MR = P(1 + ED 1 ) P = MC( ED ) ED +1 Chỉ số Lerner: L = - 1 ED c. Phân chia sản lượng trong trường hợp doanh nghiệp độc quyền có nhiều cơ sở MC1 = MC2 = = MCn = MC = MR (1) Q1 + Q2 + + Qn = QE (2) MC2 MC1 MCt P Q P Q Pe =MC2 MC1 q2 q1 Qe =q1 +q2 MC MR D 2. Các chiến thuật khác của doanh nghiệp độc quyền a. Mục tiêu tối đa hóa doanh thu TR → max : MR = 0 Ñeå ñaït muïc tieâu naøy, doanh nghieäp seõ xaùc ñònh giaù caû vaø saûn löôïng thoûa 2 ñk: Q -> max vaø P = AC Caên cöù vaøo ñieàu kieän treân, möùc saûn löôïng vaø giaù caû ñöôïc choïn laø Q2 vaø P2 b. Tối đa hóa sản lượng với điều kiện không bị lỗ P, chi phí Q Q1 AC Q2 D1 P1 P2 c. Đạt tỷ lệ lợi nhuận định mức trên chi phí trung bình Goïi a laø tyû leä lôïi nhuaän ñònh möùc treân chi phí trung bình: P = (1 + a) AC Treân ñoà thò taïi A (Q1, P1) & B (Q2, P2) thoûa maõn muïc tieâu. Q1 Q2 P1 P2 P Q AC A B DD III. PHÂN TÍCH DÀI HẠN LAC LMC SAC1 SMC1 LMR P DD Q Q1 P1 TPmax AC1 IV. THIỆT HẠI XÃ HỘI VÀ ĐIỀU TIẾT ĐỘC QUYỀN 1. Thiệt hại xã hội do độc quyền P, chi phí Q MC PE MR D QE PC QC A B C ∆WL = - (B+C) 2. Các chính sách của chính phủ đối với độc quyền Quy định giá: Pmax b. Tác động của thuế 1- Thuế theo sản lượng: TCt = TC + MCt = MC + t ACt = AC + t Thuế theo sản lượng AC MC MR P DD Q Q0 P0 ACt MCt Q1 P1 2- Thuế không theo sản lượng AC MC MR P DD Q ACT T TPmax Q0 P0 Điều tiết độc quyền tự nhiên MR P DD Q LAC LMC QE PE QC PC TPmax
