Trong tiến trình lịch sử, họ đã tạo dựng cho mình kho tàng kiến thức phong phú, đa dạng, thể hiện kỹ năng thích ứng với thiên nhiên trong lao động sản xuất, trong các lĩnh vực sinh hoạt cộng đồng, tạo nên một vùng địa văn hóa hết sức độc đáo | Nguyễn Xuân Trường Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 103(03): 125 - 131 HÀ GIANG DƯỚI GÓC NHÌN ĐỊA VĂN HÓA Nguyễn Xuân Trường* Đại học Thái Nguyên TÓM TẮT Hà Giang là một tỉnh biên giới phía Bắc của tổ quốc Việt Nam, có vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng. Phía bắc tiếp giáp với Trung Quốc với đường biên giới dài 274 km. Lãnh thổ Hà Giang tuy diện tích không lớn, nhưng địa hình chia cắt phức tạp và khá hiểm trở. Chính đặc điểm địa hình như vậy đã tạo ra sự phân hóa lãnh thổ thành ba tiểu vùng với những điều kiện tự nhiên, kinh tế và xã hội khác biệt. Vì vậy, tính địa phương của văn hoá tộc người được thể hiện khá rõ nét theo các tiểu vùng trong tương quan so sánh lãnh thổ tỉnh Hà Giang. Định cư và sinh sống lâu đời trên các vùng đất Hà Giang là cộng đồng của 22 dân tộc anh em với những giá trị văn hoá đặc sắc. Trong tiến trình lịch sử, họ đã tạo dựng cho mình kho tàng kiến thức phong phú, đa dạng, thể hiện kỹ năng thích ứng với thiên nhiên trong lao động sản xuất, trong các lĩnh vực sinh hoạt cộng đồng, tạo nên một vùng địa văn hóa hết sức độc đáo. Từ khóa: Địa văn hóa, Hà Giang, văn hóa dân tộc, cộng đồng dân tộc. MỞ ĐẦU* Theo Giáo sư Trần Quốc Vượng thì "Địa văn hóa là một cách tiếp cận và cắt nghĩa bản chất văn hóa Việt Nam bằng cách vẽ ra đường nét văn hóa ở các vùng miền khác nhau từ đó chỉ ra sự vận động văn hóa trong không gian". Từ định nghĩa này, có thể nhìn nhận lãnh thổ "Hà Giang" bằng cách phân tích các hằng số địa lý mà trên đó cộng đồng dân tộc đã sinh sống và tạo dựng bản sắc văn hóa cho riêng mình. Hà Giang là một tỉnh biên giới phía Bắc của tổ quốc Việt Nam, có vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng. Phía bắc tiếp giáp với Trung Quốc, có đường biên giới dài 274 km. Tổng diện tích đất tự nhiên của tỉnh là km2, dân số người (năm 2011), mật độ dân số 94 người/km2. Lãnh thổ Hà Giang tuy diện tích không lớn, nhưng địa hình chia cắt phức tạp và khá hiểm trở. Ngoại trừ dải đất khá bằng phẳng nằm dọc thung lũng sông Lô, các khu vực khác .
