Dựa trên việc khảo sát các dung môi chiết khác nhau, chúng tôi đã lựa chọn được toluen là dung môi chiết chọn lọc hỗn hợp curcumin dung môi toluen có thành phần hóa học đơn giản (bốn thành phần), curcumin chiết bằng các dung môi khác có thành phần hóa học phức tạp: chiết bằng n-hexan có sáu thành phần, bằng clorofoc có tám thành phần, bằng etyl axetat là bẩy thành phần, chiết bằng etanol có mười thành phần. | Phạm Thế Chính và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 88(12): 191 - 195 TỐI ƯU HÓA QUY TRÌNH PHÂN LẬP CURCUMIN TỪ CỦ NGHỆ VÀNG Phạm Thế Chính*, Phạm Thị Thắm, Phạm Thị Thu Hà, Hoàng Thị Thanh, Nguyễn Thị Hải Duyên Trường Đại học Khoa học – ĐH Thái Nguyên TÓM TẮT Dựa trên việc khảo sát các dung môi chiết khác nhau, chúng tôi đã lựa chọn đƣợc toluen là dung môi chiết chọn lọc hỗn hợp curcumin dung môi toluen có thành phần hóa học đơn giản (bốn thành phần), curcumin chiết bằng các dung môi khác có thành phần hóa học phức tạp: chiết bằng n-hexan có sáu thành phần, bằng clorofoc có tám thành phần, bằng etyl axetat là bẩy thành phần, chiết bằng etanol có mƣời thành phần. Từ hỗn hợp curcumin đƣợc chiết bằng dung môi touluen, sử dụng phƣơng pháp sắc ký cột thƣờng silica gel, nhồi cột theo phƣơng pháp nhồi ƣớt, đã tách đƣợc ba hợp chất tinh khiết là curcumin I, curcumin II và curcumin III. Cấu trúc của sản phẩm đƣợc xác định bằng các phƣơng pháp vật lý hiện đại: phổ IR, MS, 1H-NMR, 13C-NMR và DEPT. Từ khóa: Curcumin, tối ưu hóa, longa, nghệ vàng, demetoxicurcumin. MỞ ĐẦU* Nghệ vàng có tên khoa học là Curcuma longa L. thuộc chi nghệ (Curcuma), họ Gừng (Zingiberaceae), là cây thảo, cao 0,6 –1m. Nghệ thƣờng đƣợc sử dụng nhƣ là một gia vị tạo màu trong thực phẩm, nghệ cũng đƣợc sử dụng trong nhiều bài thuốc dân tộc [1]. Các kết quả nghiên cứu trên thế giới cho biết curcumin là thành phần chính của củ nghệ vàng, nó có tác dụng chống ung thƣ in vitro đối với ung thƣ ruột già [2], ung thƣ gan [3], ung thƣ phổi, ung thƣ da và ung thƣ vú [4]. Gần đây chính phủ Mỹ cho phép sử dụng curcumin để điều trị ung thƣ ruột già trong lâm sàng [4]. Ở Việt Nam, thành phần hóa học của củ nghệ vàng đã đƣợc nhiều nhà khoa học quan tâm [5], đặc biệt là sản phẩm curcumin đã đƣợc bán trên thị trƣờng dƣới dạng các chế phẩm thuốc và thực phẩm chức năng. Tuy nhiên việc lựa chọn phƣơng pháp tách chiết, cũng nhƣ phân lập các thành phần chính của curcumin còn ít đƣợc các nhà khoa học quan tâm. Hơn nữa, ở
