Tín ngưỡng thờ Phật chiếm một vị trí quan trọng trong đời sống văn hóa tinh thần của cư dân Phú Bình. Trong tỉnh Thái Nguyên, Phú Bình là huyện có nhiều chùa nhất. Trong đó, một số lượng lớn là các ngôi chùa cổ với giá trị về nhiều mặt, được xây dựng phổ biến ở các xã thôn trong toàn huyện. Bản thân các ngôi chùa là cơ sở thờ tự Phật giáo ở địa phương, nhưng xét ở các góc độ khác, ngôi chùa còn là cơ sở văn hoá trên nhiều phương diện, trong đó có lĩnh vực kiến trúc và điêu khắc. | Đỗ Hằng Nga Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 84(08): 23 - 27 KIẾN TRÚC VÀ ĐIÊU KHẮC CÁC NGÔI CHÙA CỔ Ở HUYỆN PHÚ BÌNH (THÁI NGUYÊN) Đỗ Hằng Nga* Trường Đại học Khoa học - ĐH Thái Nguyên TÓM TẮT Tín ngưỡng thờ Phật chiếm một vị trí quan trọng trong đời sống văn hóa tinh thần của cư dân Phú Bình. Trong tỉnh Thái Nguyên, Phú Bình là huyện có nhiều chùa nhất. Trong đó, một số lượng lớn là các ngôi chùa cổ với giá trị về nhiều mặt, được xây dựng phổ biến ở các xã thôn trong toàn huyện. Bản thân các ngôi chùa là cơ sở thờ tự Phật giáo ở địa phương, nhưng xét ở các góc độ khác, ngôi chùa còn là cơ sở văn hoá trên nhiều phương diện, trong đó có lĩnh vực kiến trúc và điêu khắc. Kiến trúc và điêu khắc của các ngôi chùa cổ ở Phú Bình vừa mang ảnh hưởng sâu sắc của văn hóa truyền thống vùng đồng bằng châu thổ, vừa mang những nét riêng độc đáo của một địa phương trung du miền núi. Từ khóa: chùa, cổ, Phú Bình, kiến trúc, điêu khắc Theo thống kê, Thái Nguyên là tỉnh có trên 2 vạn người theo đạo Phật với gần 400 cơ sở thờ tự gồm có 113 chùa, 172 đình, 55 đền, 31 nghè, 11 miếu Các cơ sở thờ tự Phật giáo và số người theo đạo Phật phân bố không đều trong tỉnh, chủ yếu tập trung tại thành phố Thái Nguyên, thị xã Sông Công, huyện Phổ Yên, Phú Bình, Đồng Hỷ.* Là một huyện trung du, miền núi, địa đầu phía Đông Nam của tỉnh Thái Nguyên, Phú Bình có nhiều dân tộc cùng sinh sống xen kẽ. Về giao thông có ưu thế cả đường bộ lẫn đường sông, Phú Bình được ví như chiếc cầu nối liền vùng đồng bằng châu thổ với miền núi non hiểm trở phía Bắc. Vì thế, nơi đây là vùng đất hội tụ nhiều sắc màu văn hóa. Qua quá trình phát triển của lịch sử, những nét văn hóa miền xuôi, miền ngược đã pha trộn, hòa quyện tạo nên một sắc thái văn hóa thống nhất của Phú Bình. Điều này được thể hiện qua tín ngưỡng thờ Phật và hệ thống chùa nơi đây. Có thể nói, tín ngưỡng thờ Phật chiếm một vị trí quan trọng trong đời sống văn hóa tinh thần của cư dân Phú Bình. Trong tỉnh Thái Nguyên, Phú Bình là huyện có nhiều chùa nhất.
