Bài viết nghiên cứu, ca ngợi những thành tựu của Nguyễn Trãi cống hiến đối với nền văn hóa Đại Việt. Để hiểu rõ hơn, mời các bạn tham khảo chi tiết nội dung bài viết. | T¹p chÝ Khoa häc & C«ng nghÖ - Sè 3(43)/N¨m 2007 NguyÔn Tr·i - “kÎ t− v¨n sinh ®Êt ViÖt” Ph¹m ThÞ Ph−¬ng Th¸i (Khoa KHTN & XH - §H Th¸i Nguyªn) Trong lÞch sö v¨n hãa n−íc nhµ, NguyÔn Tr i lµ mét trong nh÷ng ®Ønh cao v−ît bËc vµ ®iÓn h×nh vÒ kh¶ n¨ng vµ ho¹t ®éng v¨n hãa. Trªn chÆng ®−êng nh©n sinh 62 n¨m, øc Trai ® ®ãng gãp nh÷ng thµnh tùu quÝ gi¸ ®èi víi kho tµng v¨n hãa d©n téc. D−êng nh− «ng ý thøc s©u s¾c vÒ vai trß vµ sø mÖnh v¨n hãa ®èi víi vËn mÖnh d©n téc, tõ ®ã, tù x¸c ®Þnh nhiÖm vô cña b¶n th©n, tr−íc hÕt, víi t− c¸ch lµ mét c«ng d©n. L©u nay, ® cã biÕt bao c«ng tr×nh, bµi viÕt nghiªn cøu, ca ngîi nh÷ng thµnh tùu NguyÔn Tr i cèng hiÕn ®èi víi nÒn v¨n hãa §¹i ViÖt. Tuy nhiªn, ®éng c¬ nµo th«i thóc NguyÔn Tr i b−íc vµo “mÆt trËn v¨n hãa” víi mét tinh thÇn tù nhiÖm cao c¶, cã lÏ còng Ýt ®−îc bµn tíi. T×m hiÓu khÝa c¹nh nhá nµy, chóng t«i muèn kh¼ng ®Þnh ý thøc d©n téc s©u s¾c, môc tiªu cao c¶, thiªng liªng vµ nh÷ng ®ãng gãp lín lao cña nhµ v¨n hãa øc Trai ®èi víi nÒn v¨n hãa d©n téc. S¸ch x−a kÓ l¹i, sau khi tham chÝnh ®−îc s¸u n¨m, ® gióp n−íc Lç thÞnh trÞ, Khæng Tö quyÕt ®Þnh bá quª h−¬ng xø së, ®i kh¾p thiªn h¹ ®Ó tiÕp tôc thùc hiÖn mÖnh Trêi. §ã lµ n¨m 496, khi «ng ® 56 tuæi, tuæi mµ nh− «ng nãi “tuæi biÕt mÖnh trêi” vµ “v©ng theo (mÖnh trêi)”. Ngµy kia ®Õn ®Êt Khu«ng, bÞ v©y khèn, phu tö nãi víi c¸c m«n ®Ö cña m×nh r»ng: “Trêi ch−a muèn hñy diÖt v¨n hãa (cña V¨n v−¬ng) ®ã, th× ng−êi Khu«ng lµm g× ®−îc ta” (Thiªn chi vÞ t¸ng t− v¨n d , Khu«ng nh©n k× nh− d− hµ!” [2,62]. Khæng Tö tin r»ng, Trêi ® giao cho «ng sø m¹ng phôc håi ®¹o cña Chu c«ng, lËp l¹i trËt tù trong thiªn h¹, còng gièng nh− Socrate tõng tin, m×nh cã nghÜa vô thiªng liªng trong viÖc thøc tØnh d©n téc Hy l¹p. Suèt bao n¨m, Khæng Tö ® g¾ng c«ng thùc hiÖn nhiÖm vô cña kÎ t− v¨n: ®µo t¹o nh÷ng con ng−êi l−¬ng thiÖn, cã lÔ nghÜa, nhÊt lµ ®µo t¹o mét h¹ng sÜ qu©n tö cã nh©n, trÝ, dòng ®Ó lµm quan gióp n−íc Con ®−êng thùc hiÖn “mÖnh Trêi” cña Khæng Kh©u tr¶i qua nhiÒu gian nan, nh−ng cuèi
