Enterovirus 71 là tác nhân chính gây bệnh tay chân miệng và có thể gây ra các bệnh thần kinh nặng như viêm não và bại liệt. Nghiên cứu nhằm mô tả một số đặc điểm phân tử dựa trên trình tự vùng gen VP1 (891 nucleotide) từ 11 chủng Enterovirus 71 phân lập ở Đắk Lắk năm 2014. | TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC ĐẶC ĐIỂM PHÂN TỬ CHỦNG ENTEROVIRUS 71 PHÂN LẬP Ở ĐẮK LẮK Lê Văn Tuấn, Nguyễn Thị Tuyết Vân, Nguyễn Hoàng Quân, Trần Lệ Thiên Hương, Trịnh Thị Hồng Hạnh, Phạm Thọ Dược Viện Vệ sinh Dịch tễ Tây Nguyên Enterovirus 71 là tác nhân chính gây bệnh tay chân miệng và có thể gây ra các bệnh thần kinh nặng như viêm não và bại liệt. Nghiên cứu nhằm mô tả một số đặc điểm phân tử dựa trên trình tự vùng gen VP1 (891 nucleotide) từ 11 chủng Enterovirus 71 phân lập ở Đắk Lắk năm 2014. Kết quả cho thấy trình tự nucleotide và acid amino vùng gen VP1 của chủng Enterovirus 71 trong nghiên cứu này có tỷ lệ tương đồng rất cao khi so sánh với các chủng Enterovirus 71 lưu hành trước đây ở Việt Nam, tỷ lệ tương đồng nucleotide từ 99,5 99,9% và acid amin từ 98,0 - 99,7%. Phân tích trình tự acid amin cho thấy các chủng Enterovirus 71 lưu hành ở Đắk Lắk xuất hiện đột biến tại các vị trí N31D; T79A; E98K; R121K; G145E; S241L và A289T. Kết quả phân tích cây phả hệ cho thấy các chủng Enterovirus 71 trong nghiên cứu này thuộc kiểu gen B5 và có mối quan hệ gần với các chủng Enterovirus 71 lưu hành ở Hồ Chí Minh, An Giang và Hà Nội. Từ khoá: Bệnh tay chân miệng, Enterovirus 71, gen VP1, cây phả hệ I. ĐẶT VẤN ĐỀ Bệnh tay chân miệng là bệnh truyền nhiễm cấp tính, lây truyền qua đường tiêu hóa do một nhóm virus đường ruột (enterovirus) gây nên. Enterovirus 71 có kích thước khoảng 30nm, không có bao, gồm có một sợi đơn dương RNA, có chiều dài 7,5kb. Bộ gen bao gồm một khung đọc mở duy nhất, với vùng không mã hóa (UTR) tại đầu 5’ và 3’. Khung đọc mở (ORF) được phân chia thành 3 vùng Dựa trên trình tự vùng gen VP1, Enterovirus 71 được xác định có 4 nhóm gen A, B, C và D. Trong đó, nhóm gen A và D chỉ có một kiểu gen, nhóm gen B và C được chia thành 5 kiểu gen từ B1 - B5 và C1 - C5 [1]. Enterovirus 71 được phát hiện đầu tiên tại California - Hoa Kỳ năm 1969 (nhóm gen A), cho đến nay Enterovirus 71 đã có những biến đổi, phát sinh chủng mới với nhóm gen B P1 đến P3 và mã hóa cho
