Lễ hội của người Việt là một thuộc tính cơ bản trong hệ thống sinh hoạt văn hóa của người Việt. Có thể nghĩ rằng, lễ hội đã được nảy sinh từ thời nguyên thủy hay ít nhất từ khi người Việt đã gắn sản xuất nông nghiệp vào nhận thức liên quan đến thời gian và không gian của tự nhiên và vũ trụ. Trong một giới hạn nhất định, chúng tôi đề cập tới lễ hội của cộng đồng. | S 2 (43) - 2013 - L› lu n chung MỘT THOÁNG VỀ LỄ HỘI DÂN GIAN CỔ TRUYỀN 21 H NG NGUYÊN ễ hội của người Việt là một thuộc tính cơ bản trong hệ thống sinh hoạt văn hóa của người Việt. Có thể nghĩ rằng, lễ hội đã được nảy sinh từ thời nguyên thủy hay ít nhất từ khi người Việt đã gắn sản xuất nông nghiệp vào nhận thức liên quan đến thời gian và không gian của tự nhiên và vũ trụ. Trong một giới hạn nhất định, chúng tôi đề cập tới lễ hội của cộng đồng. Gần đây, nhiều nhà lãnh đạo và nghiên cứu văn hóa đã chú ý nhiều đến lễ hội, từ đó nảy sinh những quan niệm rất khác nhau, nhưng hình như mới chỉ quan tâm đến cái “thể” thực tại của lễ hội, mà chưa mấy người chú ý tới cái “mật” và “dụng” của nó, nên đã đưa ra một số ứng xử có vẻ như vượt ra ngoài “đường ray” của khoa học, dẫn đến những hiện tượng như “kịch bản hóa lễ hội”, rồi “tăng cường hội mà giảm lễ”, coi lễ (cơ bản) là cúng bái và hội chỉ là trò chơi dưới các dạng tinh thần thượng võ hay những sinh hoạt thể thao và vui chơi khác. Có thể nói rằng, những nhận thức đó tưởng như là tích cực, song, rõ ràng nó đã làm méo mó nhận thức về lễ hội truyền thống, làm nhòe tinh thần tích cực thuộc lịch sử trong vai trò cốt lõi của lễ hội, cũng có nghĩa làm nhòe tinh thần tìm về bản sắc văn hóa dân tộc theo như Nghị quyết 5 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa VIII. Thực ra, vấn đề lễ hội phức tạp hơn rất nhiều, bởi chữ hội không mang nghĩa là trò chơi, mà mang nghĩa là tập hợp. Vậy, lễ hội là một cặp phạm trù thống nhất, vì lễ hội là sự tập hợp một cộng đồng người nhất định để thực hiện những điều về lễ. Suy cho cùng, chính lễ là cái cơ bản, mà cúng bái (bị hiểu lầm là lễ) chỉ là một thuộc tính phổ biến trong mối quan hệ với thế lực siêu nhiên/hình mà thôi. Chúng ta có thể thấy được trong lễ hội đã từng xảy ra những hiện tượng tranh cướp vô cùng mất L trật tự để dẫn đến nhận thức “tả tơi chơi hội” như: hiện tượng cướp cầu (Phú Thọ), cướp kén (Sơn Tây), cướp gậy đỏ (Sơn Đồng). và nhiều hiện tượng ở các nơi khác. Cũng .
