Từ xuất xứ là “Bài tới”, trò chơi chủ yếu dành cho phụ nữ, phát triển thành “Bài chòi” ở nhiều tỉnh Trung Trung Bộ. Bài chòi là một trò xuân đầy chất trí tuệ dân gian, với những quy định không mấy chặt chẽ. Hát Bài chòi mộc mạc, hồn nhiên, dễ nhớ, có tính giáo dục cao, thu hút lòng người. | S 2 (51) - 2015 - Di s n v n h‚a phi v t th 77 NGHỆ THUẬT BÀI CHÒI Ở QUẢNG TRỊ CÁI TH V NG* TÓM TẮT Từ xuất xứ là “Bài tới”, trò chơi chủ yếu dành cho phụ nữ, phát triển thành “Bài chòi” ở nhiều tỉnh Trung Trung Bộ. Bài chòi là một trò xuân đầy chất trí tuệ dân gian, với những quy định không mấy chặt chẽ. Hát Bài chòi mộc mạc, hồn nhiên, dễ nhớ, có tính giáo dục cao, thu hút lòng người. Từ khóa: Bài tới; Bài chòi; hô thai. ABSTRACT Started from Bài tới game, mainly for women, to become Bài chòi game in Middle Central region. Bài chòi is a spring game with full of folk intelligence and open rules. Bài chòi singing is naïve, easy-learning, educative, and attractive. Key words: Bài tới game; Bài chòi game; hô thai call. B ài chòi là một loại hình sinh hoạt văn hóa dân gian ra đời từ rất lâu ở khu vực duyên hải miền Trung Trung Bộ, trong đó có Quảng Trị. Trước năm 1945, tại hầu hết các làng Việt cổ truyền trên địa bàn Quảng Trị đều tồn tại một hình thức giải trí vào dịp Tết - đó là đánh “Bài tới”, một trò chơi giải trí chủ yếu giành cho các phụ nữ ở độ tuổi trung niên trở lên, ngồi đánh trên các sạp/chiếu và chỉ mang tính chất nhỏ lẻ trong từng gia đình. Về sau, đánh “Bài tới” tại một số làng quê Trung Trung Bộ đã phát triển lên một bước mới về quy mô và cách thức, các làng đã cho dựng chòi phía trước sân đình, sân chợ hay những bãi đất rộng gần đường qua lại để tổ chức hội Bài chòi, Cờ chòi trong các dịp xuân đến, thu hút mọi lứa tuổi tham gia và thực sự trở thành ngày hội của cộng đồng làng. Theo thời gian, Bài chòi đã trở thành * B o tàng Qu ng Tr món ăn tinh thần không thể thiếu của người dân Quảng Trị và khắp cả các tỉnh miền Trung ngày trước. Vậy, điều gì khiến cho người dân Quảng Trị lại đam mê Bài chòi đến như vậy? 1. Đặc trưng cơ bản trong hội Bài chòi dân gian Quảng Trị Bài chòi là trò chơi dân gian, bình dân lành mạnh, mang tính văn nghệ, giải trí, thu hút mọi tầng lớp nhân dân từ người già đến trẻ nhỏ, thanh niên, nam nữ trong vùng, kể cả những
