Bài viết phân tích tổng quan tài nguyên nước ở Việt Nam và tác động biến đổi khí hậu và các nhân tố khác lên nguồn nước. Qua đó đề xuất phương án, yêu cầu đổi mới cơ chế quản lý nước trong bối cảnh biến đổi khí hậu. | BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU VÀ NHỮNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI CƠ CHẾ QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN NƯỚC Lê Anh Tuấn 1 TÓM TẮT Việt Nam là một quốc gia với trên 70% dân số có sinh kế liên quan đến sản xuất nông nghiệp và thuỷ sản, kể cả dịch vụ công nghiệp chế biến và thương mại cũng là dịch vụ phụ thuộc vào sản xuất nông lâm thuỷ sản. Sản xuất này phụ thuộc rất lớn vào đặc điểm khí tượng và thuỷ văn. Những năm gần đây có nhiều dấu hiệu cho thấy tài nguyên nước ở Việt Nam đang bị suy thoái cả về số lượng và chất lượng cũng như sự thay đổi động thái của dòng chảy theo mùa. Sự suy thoái này có thể do các yếu tố tự nhiên hoặc các yếu tố con người hoặc cả hai yếu tố này cùng tác động. Nhiều bằng chứng khoa học và thực tiễn cũng đã chứng minh rằng, thảm hoạ thiên tai và hiện tượng biến đổi khí hậu – nước biển dâng đã, đang và sẽ là một trong những nguyên nhân chủ yếu là rào cản và giới hạn cho mục tiêu Thiên niên kỷ liên quan đến phát triển kinh tế và xã hội ở Việt Nam. Tác động của các thảm hoạ thiên nhiên và nhân tạo ngày càng nặng nề, cả về số thương vong lẫn thiệt hại tài sản, kinh tế và xã hội so với những rủi ro ở thế kỷ trước. Với tốc độ gia tăng dân số vẫn duy trì ở mức độ cao, sự phát triển kỹ thuật ngày càng nhiều và quyết tâm tăng trưởng kinh tế nhanh hơn khiến nhiều nguồn tài nguyên thiên nhiên bị khai thác và đang đứng trước nguy cơ cạn kiệt, dẫn đến sự nghèo nàn của hệ sinh thái và tính đa dạng sinh học. Thử thách do các bất thường của khí hậu khiến các nổ lực trong cuộc chiến trường kỳ chống lại đói nghèo trở nên thiếu bền vững, tạo nên những tốn kém hơn và nhiều khó khăn xuất hiện nhiều hơn. Mặc dù Chính phủ Việt Nam đã thường xuyên có những chính sách và chỉ đạo trong đối phó với thiên tai và quản lý tài nguyên nước. Tuy nhiên, với những thay đổi bất thường và khó tiên đoán hơn của thảm hoạ thiên nhiên, kết hợp với những công trình phát triển kinh tế - xã hội thiếu bền vững do hạn chế dự báo dài hạn, những thử thách và đe doạ mới buộc các nhà hoạch định chính sách và các nhà khoa học
