Trên cơ sở tham khảo, tóm tắt và bổ sung các sách kinh điển của Nho giáo, các thầy giáo dòng họ Nguyễn Huy đã biên soạn và khắc in các tập sách, phục vụ việc dạy và học của Trường học Phúc Giang. | S 1 (58) - 2017 - Di s n v n h‚a v t th MỘC BẢN TRƯỜNG HỌC PHÚC GIANG VẤN ĐỀ BẢO VỆ VÀ PHÁT HUY GIÁ TRỊ TRÍ S N - KHÁNH NGÂN ại Hội nghị lần thứ 7 Ủy ban Chương trình Ký ức thế giới khu vực châu Á - Thái Bình Dương tổ chức tại Cố đô Huế tháng 5 năm 2016, Việt Nam vinh dự có hai di sản tư liệu được ghi danh, là “Thơ văn trên kiến trúc cung đình Huế” và "Mộc bản Trường học Phúc Giang". Đây là sự khẳng định quyết tâm của Nhà nước Việt Nam trong việc đồng hành cùng UNESCO để công nhận, bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa truyền thống. 1. Giá trị tiêu biểu của Mộc bản Trường học Phúc Giang Giáo dục và khoa cử Nho học có lịch sử hình thành và phát triển lâu đời ở Việt Nam, từ thời Bắc thuộc đến đầu thế kỷ XX (1919). Đặc biệt, thời hậu Lê (thế kỷ XV - XVIII), giáo dục Nho học được coi trọng, quy chế, thể lệ chặt chẽ, trở thành khuôn mẫu cho các triều đại sau. Hệ thống trường học được mở từ kinh kỳ tới làng xã, gồm có trường công và trường tư. Các học trò ở cả trường công và trường tư đều có quyền bình đẳng về học hành và thi cử. Trong bối cảnh đó, giữa thế kỷ XVIII, tại làng Trường Lưu đã xuất hiện trường tư - Trường học Phúc Giang khá nổi tiếng. Mộc bản Trường học Phúc Giang là khối mộc bản duy nhất, cổ nhất về giáo dục của một dòng họ, còn lưu giữ được ở Việt Nam, có niên đại từ thế kỷ XVIII đến đầu thế kỷ XX, tại Trường học Phúc Giang, làng Trường Lưu, xã Lai Thạch, tổng Lai Thạch, huyện La Sơn, phủ Đức Thọ, trấn Nghệ An, hiện là làng Trường Lưu, xã Trường Lộc, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh. Mộc bản Trường học Phúc Giang là các tác phẩm có chọn lọc, được các tác giả họ Nguyễn Huy biên soạn, viết chữ, tổ chức cho thợ khắc, với thời gian và địa điểm cụ thể, hình thức khắc tinh xảo, phong phú, đa dạng, chữ viết đẹp , trên chất liệu gỗ, lưu giữ các bút tích, ấn triện, gia huy, dấu khẳng định bản quyền của 5 nhà giáo, nhà văn, nhà thơ của ba thế hệ trong một dòng họ, chứa thông tin về: lịch sử, chính trị - xã hội, tư tưởng - văn hóa, bang giao, tiếp thu và phát triển
