Lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn là một trong những lưu vực sông có nguồn thủy năng lớn của cả nước. Hiện nay đã có nhiều công trình hồ chứa được quy hoạch và xây dựng trên lưu vực. Tuy nhiên một vấn đề lớn đặt ra trong quá trình khai thác các công trình hồ chứa là tính toán xác định tải lượng bùn cát về hồ theo thời gian. Trong nghiên cứu này, tác giả sẽ sử dụng mô hình thủy văn bán phân bố Swat để xác định tải lượng bùn cát về tại vị trí xây dựng 4 hồ chứa lớn ở thượng nguồn lưu vực sông Vu Gia – Thu Bồn là: A Vương, sông Bung 4, DakMi 4 và sông Tranh 2 trong thời gian 31 năm, từ năm 1980 – 2010. Kết quả tính toán cho thấy, tải lượng bùn cát về các hồ tập trung chủ yếu vào bốn tháng mùa lũ (tháng 9, 10, 11, 12). Khối lượng bùn cát trung bình trong mùa lũ tại 4 hồ A Vương, Sông Bung 4, DakMi 4 và sông Tranh 2 lần lượt là: tấn, tấn, tấn, tấn, tương ứng chiếm , , , khối lượng bùn cát trung bình năm. | BÀI BÁO KHOA H C ĐÁNH GIÁ TẢI LƯỢNG BÙN CÁT VỀ CÁC HỒ CHỨA LỚN Ở THƯỢNG NGUỒN LƯU VỰC SÔNG VU GIA – THU BỒN BẰNG MÔ HÌNH THỦY VĂN BÁN PHÂN BỐ SWAT Nguyễn Quang Bình1 Tóm tắt: Lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn là một trong những lưu vực sông có nguồn thủy năng lớn của cả nước. Hiện nay đã có nhiều công trình hồ chứa được quy hoạch và xây dựng trên lưu vực. Tuy nhiên một vấn đề lớn đặt ra trong quá trình khai thác các công trình hồ chứa là tính toán xác định tải lượng bùn cát về hồ theo thời gian. Trong nghiên cứu này, tác giả sẽ sử dụng mô hình thủy văn bán phân bố SWAT để xác định tải lượng bùn cát về tại vị trí xây dựng 4 hồ chứa lớn ở thượng nguồn lưu vực sông Vu Gia – Thu Bồn là: A Vương, sông Bung 4, DakMi 4 và sông Tranh 2 trong thời gian 31 năm, từ năm 1980 – 2010. Kết quả tính toán cho thấy, tải lượng bùn cát về các hồ tập trung chủ yếu vào bốn tháng mùa lũ (tháng 9, 10, 11, 12). Khối lượng bùn cát trung bình trong mùa lũ tại 4 hồ A Vương, Sông Bung 4, DakMi 4 và sông Tranh 2 lần lượt là: tấn, tấn, tấn, tấn, tương ứng chiếm , , , khối lượng bùn cát trung bình năm. Từ khóa: Vu Gia – Thu Bồn, tải lượng bùn cát, SWAT, A Vương, sông Bung 4, DakMi 4, sông Tranh 2. 1. GIỚI THIỆU1 Xác định tải lượng bùn cát từ thượng nguồn về các hồ chứa là một vấn đề quan trọng đối với các nhà quản lý để duy trì hồ chứa hoạt động bình thường. Việc xác định đúng tải lượng bùn cát sẽ giúp cho công tác vận hành tốt hơn, đảm bảo dung tích hồ chứa theo thiết kế và kéo dài thời gian khai thác. Hệ thống sông Vu Gia - Thu Bồn là hệ thống sông lớn ở vùng Duyên hải Trung Trung Bộ. Toàn bộ lưu vực nằm ở sườn Đông của dãy Trường Sơn có diện tích lưu vực hơn 10000km2. Lượng mưa hàng năm vùng nghiên cứu từ 2000÷4000mm. Dòng chảy mặt trong sông khá lớn, mô đun dòng chảy trung bình năm từ 60 ÷ 80 l/s/km2 (Vo, 2015). Hệ thống sông Vu Gia - Thu Bồn có chiều dài sông khoảng 205km đổ ra biển tại ba vị trí: sông Hàn (Đà Nẵng), cửa Đại (Hội An) .
