Tiềm năng sinh học phân tử trong nghiên cứu và lai tạo các giống lúa thích nghi với biến đổi khí hậu

Nội dung của bài này tóm lược một số nghiên ứu về tìm hiểu cơ chế hống chịu điều kiện ngâp và mặn ở lúa cũng như việc ứng dụng của sinh học phân tử vào lai tạo các giống lúa mới có khả năng thích nghi với tình hình ngập và mặn đang diễn ra rất nhanh ở nước ta, đặc biệt là khu vực đồng bằng sông Cửu Long. | Kỷ yếu kỷ niệm 35 năm thành lập Trường ĐH ng nghiệp Th ph m T h inh -2017) TIỀM NĂNG SINH HỌC PHÂN TỬ TRONG NGHIÊN CỨU VÀ LAI TẠO CÁC GIỐNG LÚA THÍCH NGHI VỚI BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU Hồ Viết Thế Trường Đại họ ng nghiệp Th c ph m Thành phố H h inh Email: thehv@ Ng y nh n i: 20/08/2017; Ng y hấp nh n ng: 30/08/2017 TÓM TẮT Lúa l ây trồng ó vai trò quan trọng trong nền kinh tế nướ ta, tuy nhiên tình hình anh tá ây trồng n y ang gặp nhiều khó kh n do h u quả ủa iến ổi khí h u, ặ iệt l do tá ộng ủa ng p lụt v quá trình xâm nh p mặn. Trong khi ó á phương pháp họn tạo giống lúa truyền thống vẫn hưa theo kịp sự thay ổi nhanh ất thường ủa tự nhiên. Trong v i th p niên gần ây, nhờ áp dụng á th nh tựu ủa ông nghệ sinh họ v ặ iệt l sinh họ phân tử, á nh họn tạo giống ó thể rút ngắn thời gian lai tạo ể ra á giống lúa ó khả n ng thí h nghi ao với iến ổi khí h u. Nội dung ủa i n y tóm lượ một số nghiên ứu về tìm hiểu ơ hế hống hịu iều kiện ng p v mặn ở lúa ũng như việ ứng dụng ủa sinh họ phân tử v o lai tạo á giống lúa mới ó khả n ng thí h nghi với tình hình ng p v mặn ang diễn ra rất nhanh ở nướ ta, ặ iệt l khu vự ồng ằng sông Cửu Long. Từ khóa: Lúa, kháng mặn, kháng ng p, Sub1a, Saltol. 1. TÌNH HÌNH NHIỄM MẶN Ở ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG Lúa (Oryza sativa) l l ây trồng quan trọng ủa nướ ta, tuy nhiên, hiện nay n ng suất lúa ị ảnh hưởng nghiêm trọng do iến ổi khí h u. Với diện tí h khoảng km2, ồng ằng sông Cửu Long (ĐBSCL) ị ng p lụt từ 3-4 tháng v tới 40% diện tí h trồng lúa ị ảnh hưởng ởi xâm nh p mặn vì ịa hình thấp [1]. Trong tương lai, h u quả ủa sự nóng lên ủa trái ất l mự nướ iển sẽ dâng lên v mặn sẽ xâm nh p sâu hơn v o trong ất liền. Theo dự áo ủa ộ T i nguyên v Môi trường ông ố n m 2012, v o giai oạn 2020-2039 hiều d i xâm nh p mặn n sâu v o 67-70 km ối với sông Cửu Long, 125 km ối với sông V m Cỏ Tây v tới giai oạn 2040-2059 sẽ t ng lần lượt l 70-75 km với sông Cửu Long v 129 km với sông V m Cỏ Tây. Trong 30 n m tới, diện tí h ất ị nhiễm với ộ mặn