Cấu trúc kim cương cũng như các hợp chất sắt carbon là các cấu trúc đặc biệt, hầu như không được tạo ra trong điều kiện bình thường, chúng được hình thành trong điều kiện khắc nghiệt với nhiệt độ và áp suất rất cao. Tuy nhiên, dưới tác dụng của năng lượng cao của chùm điện tử chiếu xạ, cấu trúc hành carbon được hình thành, họ tự nén tạo nên cấu trúc carbon sắt và kim cương bên trong lõi, quá trình này đã được quan sát bởi cao độ phân giải kính hiển vi điện tử truyền qua. | Tạp chí phân tích Hóa, Lý và Sinh học - Tập 22/ số 1 (Đặc biệt)/ 2017 SỰ TỰ NÉN CỦA CARBON ONIONS DƯỚI TÁC DỤNG CỦA CHÙM ĐIỆN TỬ Đến tòa soạn 05/12/2016 Lê Thành Cương Khoa Khoa học Cơ bản, Đại học Công Nghiệp Việt Trì Nguyễn Đức Dũng, Tạ Quốc Tuấn, Phạm Thành Huy Viện Tiên tiến Khoa học và Công nghệ (AIST), Đại học Bách Khoa Hà Nội Ngô Ngọc Hà Viện Đào tạo Quốc tế về Khoa học Vật liệu (ITIMS), Đại học Bách Khoa Hà Nội SUMMARY SELF-COMPRESSION OF THE CARBON ONIONS UNDER ELECTRON IRRADIATION Diamond structures as well as the Iron carbide compound is the special structures, hardly generated in normal conditions, they are formed in the extreme conditions, temperature and pressure is very higher. However, under the effect of high energy electron beam irradiation, Carbon onions structures are formed, they are self-compression constitute Iron carbide structures and Diamond inside core, the process was observed by high resolution transmission electron microscopy (HRTEM). Keywords: Carbon onions, Diamond, Iron carbide, HRTEM, self compression 1. MỞ DẦU Carbon là một nguyên tố phi kim có hóa trị 4, một trong những nguyên tố phổ biến. Carbon có nhiều dạng thù hình khác nhau, phổ biến nhất là 3 dạng thù hình gồm Carbon vô định hình, Graphit và Diamond (Kim cương). Sau này, một số cấu trúc Carbon kích thước nano được phát hiện, như Fullerene, Nanotubes, Graphene, Carbon onions. Trong đó, Carbon onions tâm, với khoảng cách giữa các lớp là 0,335 nm, chúng được hình thành từ Graphit dưới sự tác dụng của chùm điện tử [1,2]. Với cấu trúc này thì ứng suất kéo do mỗi lớp Carbon trong cấu trúc Carbon onions gây ra có thể là rất lớn bởi lực liên kết mạnh giữa các nguyên tử Carbon liên kết cộng hóa trị trong ô lục giác. Do đó, ở bên trong cấu trúc gây nên một áp suất lớn do ứng suất kéo mỗi lớp gây ra, càng là cấu trúc kích thước nano gồm các lớp Carbon cuộn lại thành các mặt cầu đồng về phía tâm của Carbon onions thì áp suất 25 càng tăng làm cho khoảng cách giữa các lớp giảm dần
