Bài viết giới thiệu một trường hợp lâm sàng điển hình của hiện tượng kháng TKI: bệnh nhân ung thư phổi thể biểu mô tuyến giai đoạn muộn di căn phổi đối bên và di căn xương, có đột biến LREA exon 19 gen EGFR gây tăng đáp ứng với erlotinib; sau 15 tháng điều trị bằng erlotinib, bệnh tiến triển, chẩn đoán phân tử trên mảnh mô sinh thiết lại từ khối u đã phát hiện đột biến mới T790M exon 20 gen EGFR gây kháng TKI. Nghiên cứu đã khẳng định tầm quan trọng của chẩn đoán phân tử cho tình trạng kháng TKI thông qua tái sinh thiết khối u khi bệnh tiến triển trở lại. | TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC ĐỘT BIẾN T790M THỨ PHÁT GÂY KHÁNG THUỐC ỨC CHẾ HOẠT TÍNH EGFR TYROSINE KINASE Ở BỆNH NHÂN UNG THƯ PHỔI KHÔNG TẾ BÀO NHỎ TẠI VIỆT NAM Lê Hoàn, Nguyễn Minh Hà, Trần Vân Khánh, Vương Ngọc Dương, Ngô Quý Châu, Mai Trọng Khoa, Tạ Thành Văn, Trần Huy Thịnh Trường Đại học Y Hà Nội Tình trạng kháng thứ phát với thuốc ức chế hoạt tính tyrosine kinase (TKI, tyrosine kinase inhibitor) của EGFR (Epidermal Growth Factor Receptor) ở bệnh ung thư phổi khiến bệnh tiến triển trở lại. Tình trạng này xảy ra sau khoảng 10 - 20 tháng điều trị ở hầu hết các bệnh nhân có đáp ứng tốt ban đầu với TKI. Nguyên nhân được xác định là do những biến đổi gen, trong đó sự xuất hiện của đột biến mới T790M trên gen EGFR chiếm 50% các trường hợp. Chúng tôi báo cáo một trường hợp lâm sàng điển hình của hiện tượng kháng TKI: bệnh nhân ung thư phổi thể biểu mô tuyến giai đoạn muộn di căn phổi đối bên và di căn xương, có đột biến LREA exon 19 gen EGFR gây tăng đáp ứng với erlotinib; sau 15 tháng điều trị bằng erlotinib, bệnh tiến triển, chẩn đoán phân tử trên mảnh mô sinh thiết lại từ khối u đã phát hiện đột biến mới T790M exon 20 gen EGFR gây kháng TKI. Nghiên cứu đã khẳng định tầm quan trọng của chẩn đoán phân tử cho tình trạng kháng TKI thông qua tái sinh thiết khối u khi bệnh tiến triển trở lại. Từ khóa: Ung thư phổi không tế bào nhỏ, Kháng TKI, Đột biến T790M I. ĐẶT VẤN ĐỀ Ung thư phổi hiện có tỷ lệ mắc và tử vong chương trình của tế bào ung thư. Với sự ra đứng hàng đầu trong các loại ung thư ở cả hai đời của các chất ức chế hoạt tính tyrosine kinase (TKI) của con đường tín hiệu khởi giới. Bệnh đang có xu hướng tăng nhanh ở các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam. Dù nhiều thành tựu trong chẩn đoán và điều trị được ứng dụng, vẫn có khoảng 70% bệnh nhân phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn với hiệu quả điều trị hạn chế và giảm chất lượng sống. Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ y sinh học phân tử đã khơi nguồn cho phương pháp điều trị nhắm trúng các đích phân tử nằm
