Bài viết trình bày những ảnh hưởng của yếu tố tập quán truyền thống đến tâm lý người dân trong thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, sự ghi nhận của pháp luật thực định về yếu tố tập quán truyền thống trong thu hồi đất bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, thực trạng và hướng hoàn thiện. Để nắm nội dung . | NGHIEÂN CÖÙU - TRAO ÑOÅI AÛNH HÖÔÛNG CUÛA YEÁU TOÁ TAÄP QUAÙN TRUYEÀN THOÁNG ÑEÁN TAÂM LYÙ NGÖÔØI DAÂN TRONG THU HOÀI ÑAÁT, BOÀI THÖÔØNG, HOÃ TRÔÏ VAØ TAÙI ÑÒNH CÖ TS. Phan Trung Hieàn, Vaên Hoïc1 1. AÛnh höôûng cuûa yeáu toá taäp quaùn truyeàn thoáng ñeán taâm lyù ngöôøi daân trong thu hoài ñaát, boài thöôøng, hoã trôï vaø taùi ñònh cö Hieän nay, treân phöông dieän khoa hoïc, vaãn chöa coù moät ñònh nghóa naøo veà taäp quaùn ñöôïc chaáp nhaän moät caùch roäng raõi. Tuy nhieân, ta coù theå hieåu taäp quaùn laø “thoùi quen ñaõ trôû thaønh neáp soáng trong ñôøi soáng xaõ hoäi, trong saûn xuaát vaø sinh hoaït thöôøng ngaøy, ñöôïc moïi ngöôøi coâng nhaän vaø laøm theo”. Moät trong nhöõng giaù trò xaõ hoäi cuûa taäp quaùn laø ñem laïi söï oån ñònh trong ñôøi soáng, saûn xuaát. Tuy nhieân, khi Nhaø nöôùc thöïc hieän thu hoài ñaát vì caùc muïc tieâu phaùt trieån laâu daøi nhöng tröôùc maét laø coù söï “xaùo troän” ñeán ñôøi soáng, saûn xuaát cuûa ngöôøi daân; phaàn naøo taùc ñoäng ñeán caùi oån ñònh maø phong tuïc, taäp quaùn duy trì, vun ñaép. Vì theá, söï haøi hoøa giöõa hai quaù trình ngöôïc chieàu naøy phaûi ñöôïc xem xeùt ñeán khi ban haønh vaø thöïc hieän caùc quy ñònh phaùp luaät veà thu hoài ñaát, boài thöôøng, hoã trôï, taùi ñònh cö. Taäp quaùn naèm trong moät phaïm truø lôùn hôn laø vaên hoùa daân toäc, tuy nhieân, caùc taäp quaùn coù phaïm vi aùp duïng khoâng phaûi laø gioáng nhau bôûi ñaëc tính gaén boù vôùi ñôøi soáng coäng ñoàng ñaõ saûn sinh ra noù. Coù nhöõng taäp quaùn mang tính truyeàn thoáng ñöôïc chaáp nhaän treân phaïm vi quoác gia, “baùm reã” saâu saéc trong ñôøi soáng ngöôøi daân nhö phong tuïc thôø cuùng toå tieân cuûa ngöôøi Vieät, vì noù hình thaønh vaø phaùt trieån bôûi daân toäc - coäng ñoàng vôùi nhöõng ñaëc tính gaén boù veà maët lòch söû, ñòa lyù, lao ñoäng saûn xuaát vaø quan heä xaõ hoäi treân bình dieän quoác gia. Ngoaøi ra, coù nhöõng taäp quaùn mang tính ñòa phöông, tính coäng ñoàng cuûa caùc daân toäc ít ngöôøi nhö phong tuïc
