Bài viết tập trung phân tích 3 cấp độ từ nội hàm sơ bộ, nội hàm cơ bản đến nội hàm đầy đủ của khái niệm Nghiên cứu cơ bản, qua đó chỉ rõ tình trạng nan đề thể hiện dưới dạng cặp đối/hợp khái niệm. Đồng thời, làm rõ một số quan điểm về nghiên cứu cơ bản như: Quan điểm giản đơn hoặc/và Quan điểm phức hợp, Quan điểm mác xít hoặc/và Quan điểm phi mác xít, Quan điểm thực chứng hoặc/và Quan điểm phản thực chứng, Quan điểm hiện đại hoặc/và Quan điểm hậu hiện đại; chỉ ra tình trạng song đề giữa các quan điểm về nghiên cứu cơ bản. | Khái niệm và quan niệm về Nghiên cứu cơ bản T« Duy Hîp(*) Tãm t¾t: Bµi viÕt tËp trung ph©n tÝch 3 cÊp ®é tõ néi hµm s¬ bé, néi hµm c¬ b¶n ®Õn néi hµm ®Çy ®ñ cña kh¸i niÖm Nghiªn cøu c¬ b¶n, qua ®ã chØ râ t×nh tr¹ng nan ®Ò thÓ hiÖn d−íi d¹ng cÆp ®èi/hîp kh¸i niÖm. §ång thêi, lµm râ mét sè quan ®iÓm vÒ Nghiªn cøu c¬ b¶n nh−: Quan ®iÓm gi¶n ®¬n hoÆc/vµ Quan ®iÓm phøc hîp, Quan ®iÓm m¸c xÝt hoÆc/vµ Quan ®iÓm phi m¸c xÝt, Quan ®iÓm thùc chøng hoÆc/vµ Quan ®iÓm ph¶n thùc chøng, Quan ®iÓm hiÖn ®¹i hoÆc/vµ Quan ®iÓm hËu hiÖn ®¹i; chØ ra t×nh tr¹ng song ®Ò gi÷a c¸c quan ®iÓm vÒ Nghiªn cøu c¬ b¶n. Hai t×nh tr¹ng nµy cã thÓ ®−îc thÊu hiÓu vµ hãa gi¶i dùa trªn c¬ së mét sè khung lý thuyÕt nÒn t¶ng cña triÕt häc vµ khoa häc ®−¬ng ®¹i nh− khung mÉu t− duy phøc hîp cña Edgar Morin vµ khung lý thuyÕt khinh - träng cña T« Duy Hîp vµ céng sù. Tõ khãa: Nghiªn cøu c¬ b¶n (Nghiªn cøu c¬ b¶n thuÇn tóy, Nghiªn cøu c¬ b¶n ®Þnh h−íng), Nghiªn cøu øng dông, Nghiªn cøu triÓn khai 1. §Þnh nghÜa kh¸i niÖm Nghiªn cøu c¬ b¶n Néi hµm s¬ bé cña kh¸i niÖm Nghiªn cøu c¬ b¶n(*) Theo §¹i Tõ ®iÓn tiÕng ViÖt: “Nghiªn cøu” cã nghÜa lµ “xem xÐt, lµm cho viÖc n¾m vÊn ®Ò dÔ nhËn thøc, t×m c¸ch gi¶i quyÕt”; cßn “c¬ b¶n” cã nghÜa lµ “cã t¸c dông lµm nÒn, lµm gèc trong hÖ thèng nµo ®ã” (§¹i Tõ ®iÓn tiÕng ViÖt, 1998, , 1197). Nghiªn cøu (Study, Research, Investigation, Inquiry) lµ mét d¹ng ho¹t ®éng cña con ng−êi, nh−ng kh«ng ph¶i mäi ho¹t ®éng ®Òu lµ nghiªn cøu. D¹y vµ häc kh«ng ph¶i lµ nghiªn cøu(*). NhËn thøc th«ng th−êng hµng ngµy kh«ng ph¶i lµ nghiªn cøu. Lao ®éng ch©n tay, gi¶n ®¬n kh«ng ph¶i lµ nghiªn cøu. Ho¹t ®éng t¸i t¹o kh«ng ph¶i lµ nghiªn cøu. Giao tiÕp hµng ngµy, vui ch¬i gi¶i trÝ kh«ng ph¶i lµ nghiªn cøu. NghØ ng¬i th× cµng kh«ng ph¶i lµ nghiªn cøu. Bëi v×, nghiªn cøu lµ mét d¹ng ho¹t ®éng ®Æc biÖt, mét n¨ng lùc nhËn thøc, t− duy vµ hµnh ®éng chuyªn t©m, chuyªn cÇn, chuyªn m«n nh»m t¹o ra s¶n phÈm míi so víi nh÷ng khu«n mÉu s½n cã cña nhËn thøc, t− duy vµ hµnh ®éng th«ng th−êng hµng .
