Bài viết trình bày kết quả phân lập và xác định cấu trúc hóa học của 3 hợp chất saponin từ dịch chiết methanol của lá cây đu đủ rừng. Kết quả bước đầu làm sáng tỏ thành phần hóa học của lá cây đu đủ rừng bao gồm ba hợp chất saponin 1-3 có cấu trúc khung aglycon dạng ursan và olean. | T¹P CHÝ Y - D¦îc häc qu©n sù sè chuyªn ®Ò d−îc-2016 PHÂN LẬP MỘT SỐ HỢP CHẤT SAPONIN TỪ CÂY ĐU ĐỦ RỪNG (Trevesia palmata) Lê Thị Thanh Thảo*; Đỗ Quyên**; Nguyễn Thị Ngọc* Lê Thanh Sơn*; Bùi Hữu Tài***; Phan Văn Kiệm*** TÓM TẮT Mục tiêu: phân lập một số hợp chất saponin từ dịch chiết methanol của lá cây đu đủ rừng (Trevesia palmata). Phương pháp: lá cây đu đủ rừng được sấy khô ở 40°C, nghiền nhỏ, chiết siêu âm với methanol và cô đặc tới cặn chiết. Cặn chiết được tạo huyền phù với nước và chiết lần lượt với các dung môi tăng dần độ phân cực (n-hexan, dicloromethan, ethyl acetat). Tinh chế phân đoạn nước bằng phương pháp sắc ký (sắc ký bản mỏng, sắc ký cột) sử dụng các chất hấp phụ silica gel, pha đảo (RP C-18), diaion (HP-20) để thu được hợp chất saponin. Xác định cấu trúc hóa học của hợp chất phân lập được trên thông số lý hóa của chúng như độ quay cực, số liệu phổ cộng hưởng từ hạt nhân (1 chiều và 2 chiều), phổ khối lượng và so sánh với các số liệu đã công bố. Kết quả: từ phân đoạn nước của lá cây đu đủ rừng, ba hợp chất saponin với dạng khung aglycon ursan (1, ilekudinosid C) và olean [2, hederagenin-3-O-β-Dglucopyranosyl-(1’3)-α-L-rhamnopyranosyl-(1’2)-α-L-arabinopyranosid và 3, davisianosid B] đã được phân lập và xác định cấu trúc hóa học. Kết luận: kết quả bước đầu làm sáng tỏ thành phần hóa học của lá cây đu đủ rừng bao gồm ba hợp chất saponin 1-3 có cấu trúc khung aglycon dạng ursan và olean. * Từ khóa: Đu đủ rừng; Ursan saponin; Olean saponin. Isolation of Saponin Constituents from Trevesia palmata Summary Objectives: To isolate several saponin compounds from methanol extract of Trevesia palmata leaves. Material and methods: Dried and powdered leaves of Trevesia palmata were ultrasonically extracted with methanol and evaporated to get dry residue. The extract residue was partitioned with n-hexane, dichloromethane, ethyl acetate to give corresponding fractions and water layer. The water layer was purified using various chromatographic technique to obtain .
