Tài liệu địa phương, như thần tích, bia ký cũng khá phong phú. Đó là các thần tích ở các làng xã phụng thờ Đinh Tiên Hoàng và Hoàng tộc nhà Đinh, một số nhân vật thời nhà Đinh, trong đó có một số sứ quân, tiêu biểu là thần tích sứ quân Kiều Thuận ở Phú Thọ. | 138 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 2 (145) . 2018 TƯ LIỆU THƯ TỊCH HÁN NÔM VỀ ĐINH TIÊN HOÀNG VÀ NHÀ ĐINH Đinh Khắc Thuân* 1. Khái quát về nguồn thư tịch Hán Nôm liên quan đến Đinh Tiên Hoàng và nhà Đinh Thư tịch Hán Nôm được đề cập trong bài này là các loại tài liệu Hán Nôm như các tác phẩm lịch sử, văn học, các tài liệu địa phương chí, các thần tích, thần sắc, bi ký liên quan đến Đinh Tiên Hoàng và nhà Đinh. Trước hết là các tài liệu lịch sử, bao gồm sách sử học trực tiếp viết về nhà Đinh, tiêu biểu là một số bộ chính sử trong các thời kỳ lịch sử, như Đại Việt sử ký toàn thư, Việt sử lược, Việt sử cương mục tiết yếu, An Nam chí lược Các sách sử và khảo cứu lịch sử trên đều ghi chép khá chi tiết về các sự kiện lịch sử liên quan đến Đinh Tiên Hoàng, nhà Đinh, như việc lên ngôi Hoàng đế, thành lập vương triều, các hoạt động ngoại giao, quân sự. Đặc biệt, trong đó có sách chép lại được một số văn kiện bang giao giữa nhà Đinh với nhà Tống, hoặc các thể chế về quan lại, binh chế, pháp độ, hình ngục, thưởng phạt của các thời được khởi nguồn từ thời nhà Đinh. Bên cạnh các bộ sử này là các sách diễn ca, tức là viết lại lịch sử bằng văn vần. Do đó, đây cũng là sách lịch sử, có nhân vật, sự kiện lịch sử cụ thể, như Việt sử thi tập, Việt sử diễn âm, Đại Nam quốc sử diễn ca Ngoài ra, còn có sách vịnh sử. Sách vịnh sử thường có hai phần, phần tự sự và phần bình luận. Phần tự sự thường là kể lai lịch, hành trạng, công tích của nhân vật nhưng chỉ chọn những nét tiêu biểu, có tính khái quát nhất. Phần bình luận thể hiện thái độ của nhà thơ hoặc là khen ngợi, tự hào hoặc là phê phán, chê trách, lên án nhân vật. Tiêu biểu trong số tài liệu này là Thiên Nam minh giám, Vịnh sử thi tập, Ngự chế Việt sử tổng vịnh Tài liệu địa phương, như thần tích, bia ký cũng khá phong phú. Đó là các thần tích ở các làng xã phụng thờ Đinh Tiên Hoàng và Hoàng tộc nhà Đinh, một số nhân vật thời nhà Đinh, trong đó có một số sứ quân, tiêu biểu là thần tích sứ quân Kiều Thuận ở Phú .
