Phản ứng cycloaddition Diels-Alder của isoprene với các dẫn xuất của etylen được nghiên cứu bởi mật độ Lý thuyết chức năng sử dụng hàm B3LYP và bộ cơ sở 6-311 ++ G (d, p). Trong bài báo này, kết quả của chúng tôi cho thấy rằng năng lượng kích hoạt của các phản ứng tương quan tuyến tính với tổng năng lượng biến dạng của diene và dienophile các thành phần. | TẠP CHÍ HÓA HỌC 54(3) 367-372 THÁNG 6 NĂM 2016 DOI: SỰ BIẾN ĐỔI NĂNG LƯỢNG HOẠT HÓA VÀ ẢNH HƯỞNG CỦA XÚC TÁC AXIT LEWIS BF3 TRONG PHẢN ỨNG DIELS – ALDER CỦA ISOPREN VỚI CÁC DẪN XUẤT ETYLEN Nguyễn Hữu Thọ1*, Võ Thành Phong2 1 2 Trường Đại học Sài Gòn Trường Đại học Qui Nhơn Đến Toà soạn 15-12-2015; Chấp nhận đăng 10-6-2016 Abstract The Diels-Alder cycloaddition reactions of isoprene with derivatives of ethylene were studied by the Density Functional Theory using the B3LYP functional and the 6-311 ++ G (d, p) basis set. In this paper, our result shows that the activation energy of the reactions is correlated linearly with the total deformation energy of the diene and dienophile components. In the presence of the Lewis acid catalyst BF3, the activation energy is decreased because of reducing of HOMO and LUMO distance which is derived from orbital interaction. Keywords. Diels-Alder, DFT, FMO, cycloaddition reaction, isoprene. 1. MỞ ĐẦU Phản ứng Diels-Alder (DA) đƣợc sử dụng thƣờng xuyên trong tổng hợp hữu cơ. Trong quá trình này, 1,3-dien (diene) phản ứng với dienophil (dienophile) để tạo thành hợp chất vòng sáu cạnh. Tính hữu dụng của phản ứng DA đƣợc phát sinh từ tính linh hoạt và ƣu thế lập thể vƣợt trội của nó [1]. Bằng cách thay đổi nhóm thế trong cấu trúc của các dien và dienophil, nhiều loại hợp chất vòng sáu cạnh khác nhau có thể đƣợc tổng hợp. Vì vậy, phản ứng DA đã và đang nhận đƣợc nhiều sự chú ý của các nhóm nghiên cứu trên thế giới cả về lý thuyết lẫn thực nghiệm [2-4]. Trong bài báo này chúng tôi trình bày những kết quả nghiên cứu về qui luật biến đổi của năng lƣợng hoạt hóa (Ea) và ảnh hƣởng của chất xúc tác axit Liuyt (Lewis) BF3 đến khả năng phản ứng DA của isopren với 9 hợp phần dienophil CH2=CH–Y (với Y là -H, -C2H3, -C6H5, -CN, -COOH, -CHO, -NO2, -CH3, -OCH3) bằng phƣơng pháp tính toán hóa lƣợng tử. bởi các kết quả của các nghiên cứu trƣớc đây thu đƣợc theo phƣơng pháp này trong việc tối ƣu hóa hình học và xác .
