Các phức hợp của một số nguyên tố đất hiếm với dipivaloylmethane (2,2,6,6-tetramethyl-3,5- heptandion) được tổng hợp và nghiên cứu. Các phức hợp được hình thành trong hỗn hợp ethanol - nước dung môi và công thức của chúng là Ln (DPM) 3 (Ln: Sm, Gd, Er, Yb; DPM: dipivaloylmethanate). Các các phức hợp tổng hợp được nghiên cứu bằng phương pháp IR, phân tích nhiệt và phổ khối. | T¹p chÝ Hãa häc, T. 47 (4), Tr. 408 - 413, 2009 TæNG HîP Vμ NGHI£N CøU TÝNH CHÊT PHøC CHÊT DIPIVALOYLMETANAT CñA MéT Sè NGUY£N Tè §ÊT HIÕM §Õn Tßa so¹n 22-01-2008 TriÖu ThÞ NguyÖt1, NguyÔn ThÞ HiÒn Lan2 1 Khoa Hãa häc, Tr−êng §HKHTN-§HQGHN 2 Khoa Hãa häc, Tr−êng §HSP-§¹i häc Th¸i Nguyªn abstract The complexes of some rare earth elements with dipivaloylmethane (2,2,6,6-tetramethyl-3,5heptandion) was synthesized and studied. The complexes was formed in mixture of ethanol - water solvent and their formula were Ln(DPM)3 (Ln: Sm, Gd, Er, Yb; DPM: dipivaloylmethanate). The synthesized complexes was studied by IR, thermal analysis and mass-spectroscopy methods. The obtained results showed that dipivaloylmethanates are monomes and thermostable. The separation of dipivaloylmethanates was supposed. I - Më §ÇU Nhê cã nhiÒu tÝnh chÊt quý b¸u mμ phøc chÊt β-dixetonat cña c¸c nguyªn tè ®Êt hiÕm ®−îc rÊt nhiÒu nhμ khoa häc quan t©m nghiªn cøu. C¸c β-dixetonat ®−îc øng dông réng r·i trong c¸c lÜnh vùc t¸ch, lμm s¹ch vμ lμm giμu c¸c nguyªn tè ®Êt hiÕm, t¹o c¸c mμng máng oxit [1 - 3]. Víi môc ®Ých gãp phÇn nghiªn cøu vμo lÜnh vùc c¸c β-dixetonat kim lo¹i, trong c«ng tr×nh nμy, chóng t«i tr×nh bμy kÕt qu¶ tæng hîp vμ nghiªn cøu tÝnh chÊt phøc chÊt dipivaloylmetanat cña mét sè nguyªn tè ®Êt hiÕm. Phèi tö dipivaloylmetan (HDPM) lμ mét β-dixeton cã nhãm thÕ tert-butyl cång kÒnh nªn phøc chÊt cña nã víi c¸c nguyªn tè ®Êt hiÕm th−êng kh«ng bÞ polyme hãa vμ do ®ã høa hÑn nhiÒu øng dông trong c«ng nghÖ t¸ch vμ t¹o c¸c mμng máng oxit. II - THùC NGHIÖM 1. Tæng hîp phøc chÊt Phèi tö dipivaloylmetan ®−îc sö dông ®Ó 408 tæng hîp phøc chÊt cã ®é tinh khiÕt trªn 97% (Merck). Qui tr×nh tæng hîp phøc chÊt ®−îc m« pháng theo tμi liÖu [4]: thªm 0,006 mol NaOH trong etanol 50% vμo dung dÞch chøa 0,006 mol HDPM trong etanol 95%. KhuÊy hçn hîp trªn m¸y khuÊy tõ kho¶ng 30 phót råi thªm tiÕp vμo ®ã 0,002 mol Ln(NO3)3 (Ln: Sm, Gd, Er, Yb) trong etanol 50%. pH cña hçn hîp ®−îc gi÷ æn ®Þnh trong kho¶ng 6
