Bài viết chủ yếu sử dụng phương pháp phân tích ngữ nghĩa, làm sáng tỏ đặc điểm tên gọi của hơn 20 nhân vật chính trong tác phẩm, góp phần khẳng định định danh nhân vật là một trong những thủ pháp nghệ thuật thể hiện tư tưởng nội dung tác phẩm và tài năng sáng tạo của tác giả. | ĐỊNH DANH NHÂN VẬT - MỘT THỦ PHÁP NGHỆ THUẬT TRONG SÁNG TÁC VĂN HỌC (QUA NGỮ LIỆU “BÁU VẬT CỦA ĐỜI” CỦA MẠC NGÔN) Phạm Ngọc Hàm1,*, Phạm Hữu Khương2 1 Khoa Ngôn ngữ và Văn hóa Trung Quốc, Trường Đại học Ngoại ngữ, ĐHQGHN, Phạm Văn Đồng, Cầu Giấy, Hà Nội, Việt Nam Trường Đại học Thủ đô Hà Nội, Số 98, Dương Quảng Hàm, Cầu Giấy, Hà Nội, Việt Nam 2 Nhận bài ngày 27 tháng 04 năm 2018 Chỉnh sửa ngày 29 tháng 05 năm 2018; Chấp nhận đăng ngày 30 tháng 05 năm 2018 Tóm tắt: Nhân vật là trung tâm, cũng là linh hồn của tác phẩm văn học. Nhà văn trong quá trình phôi thai đứa con tinh thần của mình, thường quan tâm đến việc định danh cho nhân vật. Tên nhân vật cũng là một trong những thủ pháp nghệ thuật góp phần thể hiện tư tưởng, nội dung của tác phẩm. Mạc Ngôn cho ra đời tác phẩm “Báu vật của đời” đã gây tiếng vang lớn trong văn đàn Trung Quốc và thế giới, trong đó có Việt Nam. Thế giới nhân vật trong “Báu vật của đời” với những cái tên đầy hàm súc, sâu sắc và ý vị, khiến độc giả phải suy ngẫm. Bài viết chủ yếu sử dụng phương pháp phân tích ngữ nghĩa, làm sáng tỏ đặc điểm tên gọi của hơn 20 nhân vật chính trong tác phẩm, góp phần khẳng định định danh nhân vật là một trong những thủ pháp nghệ thuật thể hiện tư tưởng nội dung tác phẩm và tài năng sáng tạo của tác giả. Từ khóa: định danh, nhân vật, “Báu vật của đời”, Mạc Ngôn 1. Đặt vấn đề 1 Họ tên là kí hiệu ngôn ngữ dùng để khu biệt từng thành viên trong xã hội mà mỗi con người trong xã hội hiện nay đều có. Trong giao tiếp, họ tên thường là thông tin đầu tiên cần được truyền đạt tới người nghe, qua cái tên đó, đôi bên giao tiếp có thể bước đầu xác định được vị thế xã hội của đối phương. Chính vì vậy, khi xuất hiện lần đầu trên sân khấu truyền thống, mỗi vai diễn thường cất tiếng hỏi: “Tôi ra đây có phải xưng danh không nhỉ?”. Tiếng vọng sau màn là: “Không xưng thì ai biết rằng ai”. Tên gọi chính là “tài sản riêng” của mỗi thành viên trong xã hội, nó hàm chứa những thông tin về ngoại hình, tính cách, vị thế xã Tác giả .
