Nghiên cứu văn học chấn thương là một hướng nghiên cứu đã được áp dụng rộng rãi trên thế giới và thu được những kết quả khả quan. Ở Việt Nam, lý thuyết văn học chấn thương vẫn còn tương đối mới mẻ. Vì thế, việc cập nhật những vấn đề lý thuyết để áp dụng vào nghiên cứu các hiện tượng văn học cụ thể là rất cần thiết. Với nhận thức đó, ở bài viết này, chúng tôi sẽ phân tích những biểu hiện chấn thương trong tác phẩm Cánh đồng bất tận của Nguyễn Ngọc Tư và xem đây như một thể nghiệm cho hướng nghiên cứu này. | Trường Đại học Vinh Tạp chí khoa học, Tập 46, Số 2B (2017), tr. 43-49 THÂN PHẬN CÁC NHÂN VẬT CHÍNH TRONG CÁNH ĐỒNG BẤT TẬN NHÌN TỪ LÝ THUYẾT CHẤN THƢƠNG Đặng Hoàng Oanh Khoa Sư phạm Ngữ Văn, Trường Đại học Vinh Ngày nhận bài 19/6/2017, ngày nhận đăng 26/8/2017 Tóm tắt: Nghiên cứu văn học chấn thƣơng là một hƣớng nghiên cứu đã đƣợc áp dụng rộng rãi trên thế giới và thu đƣợc những kết quả khả quan. Ở Việt Nam, lý thuyết văn học chấn thƣơng vẫn còn tƣơng đối mới mẻ. Vì thế, việc cập nhật những vấn đề lý thuyết để áp dụng vào nghiên cứu các hiện tƣợng văn học cụ thể là rất cần thiết. Với nhận thức đó, ở bài viết này, chúng tôi sẽ phân tích những biểu hiện chấn thƣơng trong tác phẩm Cánh đồng bất tận của Nguyễn Ngọc Tƣ và xem đây nhƣ một thể nghiệm cho hƣớng nghiên cứu này. I. DẪN NHẬP Trong tiểu luận “Kinh nghiệm không đƣợc khẳng định: chấn thƣơng và những khả năng của lịch sử” (Unclaimed experience: Trauma and the Possibility of history), Cathy Caruth đã định nghĩa “chấn thƣơng mô tả một kinh nghiệm choáng ngợp về những sự kiện đột ngột hay thảm họa mà phản ứng đối với sự kiện đó thƣờng xuất hiện dƣới dạng ảo giác và các hiện tƣợng mang tính chất xâm nhập thƣờng bị trì hoãn và tái diễn một cách không kiểm soát đƣợc” [2]. Ra đời trong thế kỉ XX, gắn liền với những sự kiện đau thƣơng, những chấn động kinh hoàng của nhân loại (hai cuộc đại chiến thế giới, nạn diệt chủng, các cuộc khủng bố ), lý thuyết chấn thƣơng đã đƣa lại một cái nhìn trực diện về nỗi đau, mất mát, ám ảnh quá khứ của con ngƣời trƣớc những biến động khủng khiếp của xã hội, giải phẫu những cơn dƣ chấn tâm hồn trƣớc sự áp chế tinh thần triền miên. Các công trình của Cathy Caruth, Dominick Lacapra, Kali Tal, Amos Goldberg. đã đƣa lý thuyết chấn thƣơng trở thành một khuynh hƣớng nghiên cứu rộng rãi trên thế giới, thâu tóm đƣợc tinh thần của văn học chấn thƣơng, thấy đƣợc . mối quan hệ giữa chấn thƣơng và tự sự. Những diễn ngôn chấn thƣơng từ xƣa đến nay luôn vang vọng thanh âm của cái tôi đầy thƣơng .
