Ảnh hưởng của các thông số hàn đến sự hình thành của mối hàn “khuấy - ma sát” của hợp kim nhôm 6063-T5 được nghiên cứu. Kết quả thí nghiệm cho thấy mối hàn được hình thành trong phạm vi tỉ lệ giữa tốc độ quay và tốc độ tiến của pin (R/W) từ 3,1 vòng/mm đến 37,5 vòng/mm. | Taïp chí Khoa hoïc - Coâng ngheä Thuûy saûn Soá 1/2011 THOÂNG BAÙO KHOA HOÏC KHẢO SÁT MỐI HÀN “KHUẤY - MA SÁT” (FRICTION STIR WELDING) CỦA HỢP KIM NHÔM AA6063-T5 Trần Hưng Trà Bộ môn Cơ học và Vật liệu, Trường Đại học Nha Trang TÓM TẮT Ảnh hưởng của các thông số hàn đến sự hình thành của mối hàn “khuấy - ma sát” của hợp kim nhôm 6063-T5 được nghiên cứu. Kết quả thí nghiệm cho thấy mối hàn được hình thành trong phạm vi tỉ lệ giữa tốc độ quay và tốc độ tiến của pin (R/W) từ 3,1 vòng/mm đến 37,5 vòng/mm. Càng tăng cao tỉ số R/W, cường độ biến dạng tại mối hàn càng lớn và ngược lại. Dòng vật liệu không thể khếch tán đầy đủ vào nhau khi tiến hành hàn ở R/W thấp hơn 3,1 vòng/mm. Khi hàn ở tỉ lệ R/W lớn, R/W = 37,5 vòng/mm, bề mặt mối hàn bị biến dạng rối. Cấu trúc vật liệu tại khu vực hàn khá phức tạp, không đồng nhất. Kích thước hạt trong khu vực hàn nhỏ hơn rất nhiều so với vật liệu nền. Từ khóa: Hàn “khuấy-ma sát”, AA6063-T5, vận tốc hàn, tốc độ quay của pin. ABSTRACT The effect of the weld parameters on the joint formation in the friction stir welding AA6063-T5 is addressed. The experimental results showed that the joints were completely established with the ratios of pin rotation speed and weld speed (R/W) in the range from revolving/mm to revolving/mm. The deformation intensity in the welded zone was proportional to the ratio R/W. It was also found that the joint was incomplete at the ratio R/W lower than revolving/mm. The weld surface was turbulently deformed when the joint was fabricated at revolving/mm. The microstructure in the welded zone showed an inhomogeneous feature. In all cases, the grain size in the welded zone was remarkable finer than that of base metal. Key works: Friction stir welding; AA6063-T5; Weld speed; Pin rotation speed. I. ĐẶT VẤN ĐỀ được minh hoạ như ở hình 1 [2]. Khi chốt hàn Trong các phương pháp hàn ma sát truyền quay làm cho vật liệu (của các tấm hàn) ở xung thống (friction welding), mối hàn được hình quanh đầu
