Trong bài báo này, chúng tôi trình bày cách phát triển một mô hình “vĩ mô” khuếch tán chất trong môi trường đất rỗng kép không bão hòa nước bằng phương pháp đa tỷ lệ. Mô hình vĩ mô nhận được sẽ là một hệ phương trình phối hợp ở cả hai thang tỷ lệ vi mô - vĩ mô và một ten-xơ khuếch tán hiệu dụng đại diện cho cả môi trường rỗng không đồng nhất. | 68 SCIENCE & TECHNOLOGY DEVELOPMENT JOURNAL, Vol 20, 2017 Mô phỏng khuếch tán chất trong môi trường rỗng kép không bão hòa bằng phương pháp đồng nhất hóa Trần Ngọc Tiến Dũng, Phạm Minh Quang, Nguyễn Thống, Bùi Phạm Phương Thanh, Trần Văn Tiếng Tóm tắt— Khuếch tán chất là một quá trình then chốt được chú trọng nghiên cứu trong nhiều lĩnh vực như khoa học vật liệu hay kỹ thuật môi trường. Khuếch tán của một chất hóa học trong một môi trường rỗng thường được mô phỏng một cách truyền thống bằng định luật truyền chất Fick. Tuy nhiên, môi trường địa chất tự nhiên thường không đống nhất và vì vậy cần có những mô hình tiên tiến cho phép mô tả ứng xử truyền chất trong môi trường như vậy. Quan niệm môi trường “rỗng kép” có thể đại diện cho một lớp môi trường rỗng không đồng nhất mà ở đó tồn tại hai miền rỗng lớn và bé với đặc trưng thủy lực rất khác biệt nhau, ví dụ đá nứt nẻ, đất kết cục,. Trong bài báo này, chúng tôi trình bày cách phát triển một mô hình “vĩ mô” khuếch tán chất trong môi trường đất rỗng kép không bão hòa nước bằng phương pháp đa tỷ lệ. Mô hình vĩ mô nhận được sẽ là một hệ phương trình phối hợp ở cả hai thang tỷ lệ vi mô - vĩ mô và một ten-xơ khuếch tán hiệu dụng đại diện cho cả môi trường rỗng không đồng nhất. Mô hình phát triển được kiểm tra khi so sánh với lời giải tham chiếu thông qua một ví dụ số 3D của bài toán địa chất thủy văn. Bản thảo nhận ngày 02 tháng 4 năm 2017, hoàn chỉnh sửa chữa ngày 16 tháng 10 năm 2017 Nghiên cứu này được tài trợ bởi Quỹ Phát triển khoa học và công nghệ Quốc gia (NAFOSTED) trong đề tài mã số . Trần Ngọc Tiến Dũng, Phạm Minh Quang – CARE/Khoa Môi trường và Tài nguyên, Trường Đại học Bách Khoa – ĐHQG-HCM, Việt Nam (e-mail: tntdung@). Nguyễn Thống - Khoa Kỹ thuật Xây dựng, Trường Đại học Bách Khoa – ĐHQG-HCM. Bùi Phạm Phương Thanh - Khoa Khoa học Quản lý, Trường Đại học Thủ Dầu Một, Bình Dương. Trần Văn Tiếng - Khoa Xây dựng, Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP. HCM Từ khóa— khuếch tán, .
