Trao đổi và tương tác xã hội là một trong những chủ đề quan trọng trong nghiên cứu khoa học xã hội, nhưng lại ít nhận được sự quan tâm của giới nghiên cứu trong nước. Bài viết xem xét các hình thức trao đổi và tương tác xã hội của cư dân nông thôn Việt Nam trên cơ sở dữ liệu khảo sát ở các xã thuộc tỉnh Nam Định và An Giang. | đổi và tương tác xã hội. TRIẾT - LUẬT - TÂM LÝ - XÃ HỘITrao HỌC Trao đổi và tương tác xã hội trong đời sống nông thôn Đặng Thị Việt Phương * Bế Quỳnh Nga ** Tóm tắt: Trao đổi và tương tác xã hội là một trong những chủ đề quan trọng trong nghiên cứu khoa học xã hội, nhưng lại ít nhận được sự quan tâm của giới nghiên cứu trong nước. Bài viết xem xét các hình thức trao đổi và tương tác xã hội của cư dân nông thôn Việt Nam trên cơ sở dữ liệu khảo sát ở các xã thuộc tỉnh Nam Định và An Giang. Những trao đổi, tương tác hàng ngày giữa các nhóm họ hàng, hàng xóm hay bạn bè là cách để người dân tham gia và/ hoặc duy trì các liên hệ xã hội tại địa phương. Tư cách thành viên của một tổ chức xã hội hay việc tham gia các hoạt động cộng đồng cũng là cách để họ tích hợp vào đời sống xã hội của làng và mở rộng mạng lưới xã hội vượt qua các nhóm sơ cấp như gia đình và họ hàng; những đặc trưng trong các khuôn mẫu trao đổi xã hội khác nhau trong cư dân nông thôn. Từ khóa: Tương tác xã hội; trao đổi; nông thôn. 1. Mở đầu Xã hội học nghiên cứu trao đổi xã hội từ góc độ mối quan hệ qua lại giữa các chủ thể xã hội. Nhân học coi trao đổi xã hội là cách mà các cá nhân/ nhóm thực hiện nghĩa vụ/ bổn phận của mình đối với người/ nhóm kia. Những trao đổi giữa các cá nhân/nhóm như thế tạo thành các mạng lưới trao đổi xã hội. Bài viết này xem xét các dạng thức trao đổi và tương tác xã hội trong đời sống nông thôn; những đặc trưng trong cách thức cư dân nông thôn huy động các liên hệ xã hội vào trong quá trình trao đổi nhằm tối đa hóa những lợi ích mà mối liên hệ đó mang lại. Việc xem xét các dạng thức trao đổi xã hội khác nhau, cũng như cách thức các cá nhân đặt mình vào trong những trao đổi cụ thể, có thể giúp chúng ta nhìn sâu hơn một chiều cạnh của biến đổi xã hội trong nông thôn Việt Nam hiện nay. Bài viết sử dụng cơ sở dữ liệu từ kết quả khảo sát 800 hộ gia đình tại bốn xã: Giao Tân, Hải Vân (tỉnh Nam Định), Mỹ An và Hòa Bình (tỉnh An Giang) vào năm 2014.(*) 2. Trao đổi và tương tác xã
