Bài viết trình bày tổng quan về bẫy thu nhập trung bình và chỉ ra các dấu hiệu của việc vướng bẫy thu nhập trung bình của Việt Nam bao gồm: tăng trưởng chậm, năng suất sản xuất thấp, thiếu hụt chuyển dịch cơ cấu theo đúng nghĩa, không có dấu hiệu cải thiện chỉ số khả năng cạnh tranh và nảy sinh nhiều vấn đề do tăng trưởng gây ra. | thu nhập trung bình tại Việt Nam. CHÍNH TRỊ - KINH TẾBẫy HỌC Bẫy thu nhập trung bình tại Việt Nam thực trạng và giải pháp Kenichi Ohno * Lê Hà Thanh ** Tóm tắt: Bài viết trình bày tổng quan về bẫy thu nhập trung bình và chỉ ra các dấu hiệu của việc vướng bẫy thu nhập trung bình của Việt Nam bao gồm: tăng trưởng chậm, năng suất sản xuất thấp, thiếu hụt chuyển dịch cơ cấu theo đúng nghĩa, không có dấu hiệu cải thiện chỉ số khả năng cạnh tranh và nảy sinh nhiều vấn đề do tăng trưởng gây ra. Việt Nam không những cần chỉ ra các bằng chứng khoa học của bẫy thu nhập trung bình, cần một mô hình tăng trưởng mới để tránh bẫy thu nhập trung bình và tiếp tục phát triển thành quốc gia có thu nhập cao trong tương lai. Bài viết đưa ra một số đề xuất cho Việt Nam nhằm chuyển đổi từ mô hình tăng trưởng số lượng sang tăng trưởng chất lượng thông qua nâng cao năng suất và chuyển giao công nghệ trong liên kết đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). Từ khóa: Bẫy thu nhập trung bình, chính sách, Việt Nam. 1. Tiếp cận bẫy thu nhập trung bình Cho đến nay, mặc dù chưa có một định nghĩa chung về bẫy thu nhập trung bình, nhưng các nghiên cứu về vấn đề này tương đối phong phú và đưa ra nhiều kết luận khá đồng nhất. Theo GS Trần Văn Thọ, nhìn từ trình độ phát triển, thế giới hiện nay có thể chia thành bốn nhóm. Nhóm thứ nhất, gồm những nước thu nhập thấp, đang trực diện với cái bẫy nghèo. Nhóm thứ hai, gồm những nước đã đạt được trình độ phát triển trung bình từ rất lâu nhưng sau đó trì trệ cho đến ngày hôm nay. Nhiều nước ở khu vực Mỹ La tinh thuộc nhóm này. Nhóm thứ ba, gồm những nước mới phát triển vài chục năm nay và hiện nay đã đạt mức thu nhập trung bình. Trung Quốc và một số nước ASEAN thuộc nhóm này. Nhóm thứ tư, gồm những nước tiên tiến, có thu nhập cao như Mỹ, Nhật Bản, các nước Tây Âu, Đáng chú ý là nhóm nước thứ hai đã chuyển sang giai đoạn trì trệ lâu dài sau khi đạt được mức thu nhập trung bình.(*) Bẫy thu nhập trung bình là một tình huống mà một quốc gia bị mắc kẹt tại .
