Việt Nam có ba yếu tố văn hóa cấu thành: văn hóa đồng bằng, văn hóa núi cao nguyên và văn hóa biển. Biển chiếm một vai trò quan trọng trong lịch sử hình thành dân tộc và địa bàn sinh sống. Tri thức về biển thể hiện trong văn học dân gian Việt Nam bao gồm: quan niệm giống nòi, lãnh thổ, giao thương trên biển đảo, nghề nghiệp liên quan đến biển; thói quen ăn uống đậm đà chất biển; lối sống, tính cách của người dân sống ven biển. | thức về biển trong văn học dân gian Việt Nam NGÔN NGỮ - VĂNTriHỌC - VĂN HÓA Tri thức về biển trong văn học dân gian Việt Nam Lê Đức Luận * Tóm tắt: Việt Nam có ba yếu tố văn hóa cấu thành: văn hóa đồng bằng, văn hóa núi cao nguyên và văn hóa biển. Biển chiếm một vai trò quan trọng trong lịch sử hình thành dân tộc và địa bàn sinh sống. Tri thức về biển thể hiện trong văn học dân gian Việt Nam bao gồm: quan niệm giống nòi, lãnh thổ, giao thương trên biển đảo, nghề nghiệp liên quan đến biển; thói quen ăn uống đậm đà chất biển; lối sống, tính cách của người dân sống ven biển. Từ khóa: Văn học dân gian; biển; tri thức; Việt Nam. Việt Nam có ba yếu tố văn hóa cấu thành: văn hóa đồng bằng, văn hóa núi cao nguyên và văn hóa biển. Trong ba thành phần văn hóa trên thì văn hóa biển chiếm một vai trò quan trọng. Về diện tích thì vùng biển Việt Nam là một vùng không gian sinh tồn lớn nhất của dân tộc. Theo cách tính của Viện Tài nguyên Thế giới (WRI) và Tổ chức Môi trường của Liên Hợp Quốc, bờ biển Việt Nam dài (bao gồm đường bờ biển trên đất liền và các đảo). Còn đường bờ biển dọc đất liền dài km (công bố trên website Chính phủ). Ngoài vùng nội thủy, Việt Nam có 12 hải lý lãnh hải, thêm 12 hải lý vùng tiếp giáp lãnh hải, 200 hải lý vùng đặc quyền kinh tế và cuối cùng là thềm lục địa. Diện tích vùng biển thuộc chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam chiếm diện tích khoảng km² Biển Đông. Diện tích đất liền vào khoảng km². Như vậy, diện tích biển gấp hơn 3 lần diện tích đất liền. Tri thức về biển thể hiện trong văn học dân gian Việt Nam bao gồm quan niệm giống nòi, lãnh thổ, giao thương trên biển đảo, nghề nghiệp liên quan đến biển; lối sống, tính cách của người dân sống ven biển. Về nguồn gốc giống nòi, theo truyền thuyết Lạc Long Quân và Âu Cơ thì Lạc Long Quân là con trai Kinh Dương Vương, Long Nữ là con gái Long Vương. Lạc Long Quân là thần rồng từ biển kết duyên với Âu Cơ, người con gái vùng núi cao. Âu Cơ đẻ ra bọc .
