Bài viết này nhằm cung cấp và bổ sung thêm một số thông tin cơ bản về độc tố tảo lam ở hồ Dầu Tiếng-làm cơ sở khoa học cho việc đề xuất những giải pháp phòng và chống tảo độc; cảnh báo khả năng ô nhiễm nguồn nước sinh hoạt cho nhiều vùng dân cư thuộc các địa phương sử dụng nguồn nước từ hồ Dầu Tiếng nhƣ Tây Ninh, Bình Dương và TP Hồ Chí Minh. | HỘI NGHỊ KHOA HỌC TOÀN QUỐC VỀ SINH THÁI VÀ TÀI NGUYÊN SINH VẬT LẦN THỨ 6 ĐỘC TỐ TẢO LAM TRONG NƢỚC HỒ DẦU TIẾNG: MỐI NGUY HẠI TIỀM ẨN CHO SỨC KHOẺ CỘNG ĐỒNG PHẠM THANH LƢU Viện Sinh học Nhiệt đới, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam NGUYỄN THANH SƠN Viện Môi trường và Tài nguyên ĐÀO THANH SƠN Trường Đại học Bách khoa, Tp. Hồ Chí Minh MOTOO UTSUMI Đại học Tsukuba Tảo lam nở hoa xảy ra khá phổ biến ở các thuỷ vực trên thế giới, trong đó một số trƣờng hợp có khả năng sinh ra một số độc tố (microcystins, cylindropermopsins, axitoxins, saxitoxins). Ở nhiều nƣớc trên thế giới, độc tố tảo lam đang gây ra nhiều nguy hại cho hệ sinh thái và đe dọa đến sức khoẻ con ngƣời (Duy et al., 2000) [5]. Nhóm độc tố microcystins (MCs), có cấu trúc dạng vòng gồm 7 amino axits (hình 1), đƣợc tìm thấy khá phổ biến trong các thuỷ vực nƣớc ngọt nội địa. Hình 1: Cấu trúc hoá học của 3 dạng microcystin thƣờng gặp (nguồn: Duy et al., 2000) Tuỳ thuộc vào loại độc tố và nồng độ xâm nhiễm, các tác động đến sức khoẻ con ngƣời cũng nhƣ các triệu chứng lâm sàng biểu hiện khác nhau. Hậu quả tác động tức thời từ ngứa, sƣng tấy ngoài da, đến các triệu chứng chóng mặt, buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy, đau đầu, tê liệt, suy hô hấp và nặng có thể tử vong. Những tác động lâu dài đến sức khoẻ con ngƣời nhƣ viêm nhiễm dạ dày, viêm gan, ung thƣ,. Nhiều ca ngộ độc do độc tố tảo lam đã đƣợc nghi nhận ở các quốc gia trên thế giới cho thấy sự nguy hiểm của loại độc tố này (Chorus et al., 1999) [2]. Điển hình vào năm 1959 ở Canada, 13 ngƣời ở vùng Saskatchewan bị ngộ độc với các triệu chứng nhƣ co rút dạ dày, nôn mửa, tiêu chảy, sốt, đau đầu; ở Mỹ năm 1975, xấp xỉ 62% số ngƣời sử dụng nguồn nƣớc cấp nhiễm độc tố tảo lam từ sông Ohio có triệu chứng đau bụng và 1500 HỘI NGHỊ KHOA HỌC TOÀN QUỐC VỀ SINH THÁI VÀ TÀI NGUYÊN SINH VẬT LẦN THỨ 6 tiêu chảy; năm 1988 ở Brazil, 2000 trƣờng hợp ở bang Bahia bị viêm nhiễm dạ dày, 88 trƣờng hợp tử vong do sử dụng nguồn nƣớc từ đập Itaparita, mặc dù đã qua đun
