Nội dung nghiên cứu nhằm báo cáo về một trường hợp ngộ độc artesunate do kê đơn sai, quá liều dẫn đến tử vong trên một trẻ em đó là bệnh nhi nam 5 tuổi từ vùng SRLH nhập viện sau khi ñược chẩn đoán sốt rét do P. vivax và đã được xử trí bằng artesunate đường hậu môn liều 200 mg x 2 lần/ ngày x 4 ngày (tổng liều ; 88 mg/kg/ngày). | Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010 Nghiên cứu Y học NHÂN MỘT TRƯỜNG HỢP NGỘ ĐỘC ARTESUNATE DO KÊ ĐƠN SAI, QUÁ LIỀU DẪN ĐẾN TỬ VONG TRÊN MỘT TRẺ EM Huỳnh Hồng Quang1 TÓM TẮT Một bệnh nhi nam 5 tuổi từ vùng SRLH nhập viện sau khi ñược chẩn ñoán sốt rét do P. vivax và ñã ñược xử trí bằng artesunate ñường hậu môn liều 200 mg x 2 lần/ ngày x 4 ngày (tổng liều ; 88 mg/kg/ngày). Sau một thời gian cải thiện triệu chứng, ñến ngày thứ 5 sau ñiều trị, bệnh nhi trở nên hôn mê, mất ý thức, ñộng kinh, vàng da và xuất huyết tiêu hóa. Thử nghiệm test chẩn ñoán Plasmodium ñều âm tính (lam máu, xét nghiệm tủy xương và 2 loại test nhanh). Mẫu máu, nước tiểuvà dịch não tủy ñều ñược nuôi cấy ñể tìm vi khuẩn, virus ñều âm tính. Chụp CT scan não cho thấy một hình ảnh phù não lan tỏa. Dù ñược ñiều trị tích cực, lâm sàng xấu hơn, dẫn ñến ñộng kinh, suy tuần hoàn, giảm huyết cầu toàn phần, suy gan, rối loạn ñông máu, suy thận và cuối cùng bệnh nhi tử vong sau 6 ngày nhập viện và sau 13 ngày kể từ khi dùng liều Artesunate ñầu tiên. Hội ñồng xem lại hồ sơ an toàn về thuốc của dẫn suất artemisinin về hiệu ứng gây ñộc thần kinh tiềm tàng của thuốc này, ñặc biệt dữ liệu dược ñộng học Artesunate dạng ñặt hậu môn ñược xem xét, kê ñơn thuốc liều artesunate ñường trực tràng ở ca này bị sai liều dùng, cao gấp 7-8 lần so với liều tối ña khuyến cáo, có thể lỗi này dẫn ñến hệ thần kinh trung ương “phơi nhiễm” quá nhiều thuốc artesunate gây ñộc thần kinh, ñặc biệt vùng cuống não, trụy tuần hoàn không hồi phục tử vong. Theo ý kiến chủ quan từ nhóm nghiên cứu thì có lẽ ñây là ca ñầu tiên ñược báo cáo liên quan ñến nhiễm ñộc Artesunate ở người và trẻ em ñặc biệt rất dễ bị mắc phải lỗi kê toa do thiếu thận trọng. Do vậy, nhóm nghiên cứu cũng ñề nghị không nên lấy các chế phẩm thuốc của người lớn dùng bừa cho trẻ con và khuyến cáo các bệnh viện nên có phác ñồ rõ ràng cũng như cách tính liều thuốc ñiều trị sốt rét cho trẻ em, không nên xem trẻ em là người lớn thu nhỏ. Từ khóa: .
